Η πολιτική του «Διαλέγετε και παίρνετε»

Η πολιτική του «Διαλέγετε και παίρνετε»

γράφτηκε στον Τοίχο

Μία συνέντευξη που δόθηκε πριν 40 χρόνια σε μία εποχή που τίποτε δεν προμήνυε που θα οδηγούσε την Ελλάδα ένα σύστημα που ήρθε μέσα από ιαχές και συνθήματα και έγινε κατεστημένο. Ο Αλέκος Παναγούλης στην εφημερίδα «Ακρόπολις» το 1975 μιλάει στην δημοσιογράφο, Σοφία Μαλτέζου, και λέει την Αλήθεια που δυστυχώς η πλειοψηφία του ελληνικού λαού ποτέ δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ακτινογραφείται μέσα από την σκέψη ενός καθαρού αγωνιστή. Ενός καθαρού και «περιέργως» σκοτωμένου Έλληνα.  

Τα ερωτήματα που έθεσε τότε ο Παναγούλης στον ελληνικό λαό για τον "πολιτικό της Αλλαγής" παίρνουν τις απαντήσεις σήμερα που η Ελλάδα δεν θεωρείται υπανάπτυκτη αλλά "ευρωπαϊκή" επειδή είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης του ευρωπαϊκού και αμερικανικού κεφαλαίου. Απαντήσεις την στιγμή που εκείνος ο δήθεν σοσιαλισμός γίνεται η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή δύναμη παίρνοντας στις αγκάλες της την ευρωπαϊκή Αριστερά μετά την αποτυχία της να αντιμετώπιση την λαίλαπα των χρεών, κλείνοντας για πάντα την πόρτα της πραγματικής αλλαγής και ελευθερίας τουλάχιστον στην ευρωπαϊκή αυτοκρατορία.

Σοφία Μαλτέζου: Σε τι διαφέρει ο δικός σου σοσιαλισμός από τον σοσιαλισμό του κ. Παπανδρέου που δεν υιοθέτησες, πολιτικά τουλάχιστον; 

Αλέκος Παναγούλης: Ο κ. Παπανδρέου πιστεύει ότι ο προοδευτισμός είναι ανευθυνότητα. Συρράφει ωραίες λέξεις, ηχηρές φράσεις, χτίζοντας ιδεολογίες με νεφελώματα. Όπως άλλοι χρησιμοποιούν χωρίς να την πιστεύουν τη λέξη Δημοκρατία- αλλά εκείνοι τουλάχιστον δίνουν μια κάποια εικόνα της Δημοκρατίας στην οποία εμφανίζονται ότι πιστεύουν- έτσι ο κ. Παπανδρέου χρησιμοποιεί τη λέξη σοσιαλισμός, χωρίς να μπορεί να μας εξηγήσει ποιον σοσιαλισμό εννοεί. Γιατί και ο Μουσολίνι για σοσιαλισμό μιλούσε αλλά προχωρώντας το στα άκρα τον έφθασε τελικά στον φασισμό. Και ο Χίτλερ μεταμόρφωσε τον δικό του σοσιαλισμό σε ναζισμό. Με τα ίδια νεφελώματα χτίζει και ο κ. Παπανδρέου τον σοσιαλισμό του. 

Σοφία Μαλτέζου: Δεν φαίνεσαι να πιστεύεις στον σοσιαλισμό του, όποιος κι αν είναι αυτός. 

Αλέκος Παναγούλης: Ομολογώ πως όχι. Γιατί ο κ. Παπανδρέου δεν μιλάει σήμερα για πρώτη φορά. Έχει μιλήσει και το 1964 και το 1965 και το 1967 και το 1968 και δυστυχώς γι' αυτόν κάθε φορά λέει διαφορετικά πράγματα. 

Ρωτήθηκε π.χ. το 1968 που άνηκε ιδεολογικά. Και μπροστά στους φακούς της αμερικάνικης και της ευρωπαϊκής τηλεοράσεως, μπροστά σε εκατοντάδες δημοσιογράφους δήλωσε πως ανήκει στο νιου ντηλ, στα νέα σύνορα, στον νεοκαπιταλισμό. Και εκεί άνηκε. Το αποδεικνύει και η οικονομία που εδίδασκε και που δεν ήταν άλλη από την θεωρία των οικονομετρικών μοντέλων. Εδίδασκε δηλαδή πως οι χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν είναι υπανάπτυκτες γιατί αποτελούν αντικείμενο εκμεταλλεύσεως του βορειοαμερικανικού κεφαλαίου. Αυτή την οικονομία την επίστεψε και την υπηρέτησε. Πως τώρα περνάει στον ασυγκράτητο σοσιαλισμό και στην πλήρη ανεξαρτησία της χώρας; Θα τον πιστεύαμε αν ξαφνικά βλέπαμε τον Μάο να γίνεται οπορτουνιστής δεξιών αποκλίσεων; 

Το ιδεολογικό πρόγραμμα του κ. Παπανδρέου, το επαναλαμβάνω, είναι ένα απλό νεφέλωμα. Όσο για το πολιτικό του πρόγραμμα, αν είχαν συγκεντρωθεί σε τόμο όσα κατά καιρούς έχει διακηρύξει σχετικά, το βιβλίο θα μπορούσε να κυκλοφορήσει με τον γενικό τίτλο: «Διαλέγετε και παίρνετε». 

Αν είσαστε σοσιαλίστρια, θα ανοίγατε στη σελίδα 87. Αν ήσασταν κομουνίστρια θα καταφεύγατε στη σελίδα 141… Είναι καιρός νομίζω να μας πει τι πιστεύει αν και δεν βλέπω να ωρίμασε ακόμα για να ικανοποιήσει την περιέργειά μας. Υπήρξε ο μόνος από τα 10 εκατομμύρια Έλληνες που δεν κατάλαβε στις 23 Ιουλίου τι συνέβη στη χώρα και ούτε τώρα το έχει καταλάβει. Μας είπε μετά την πτώση της χούντας ότι τίποτα δεν άλλαξε στη χώρα και πως ο αγώνας συνεχίζεται. Δεν μπορεί να αναιρέσει το λόγο του φανερά και προσπαθεί με τον ψίθυρο να τον διαψεύσει. Εγώ όμως, και πάλι τον ρωτάω: Είναι σοσιαλιστής ή νεοκαπιταλιστής; 

Η συνέντευξη είναι από το Αρχείο του Χάρη Παυλίδη

ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ.......

"...Κάτω από τις συνθήκες που ζούμε η σιωπή δεν είναι «χρυσός»· είναι «λίβανος και σμύρνα». Διότι η σιωπή μπορεί να ερμηνευθεί σαν αποδοχή ή συναίνεση: «ο σιωπών δοκεί συναινείν», qui tacet consentire videtur κατά το ρωμαϊκό δίκαιο. Δεν έχω λοιπόν το δικαίωμα να σιωπήσω... ή ανεχόμενος τα όσα γίνονται. Υπάρχουν στη ζωή, την ατομική και την κοινωνική, στιγμές που πρέπει κανείς να πει το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι»..." Αριστόβουλος Μάνεσης


"Προδότης δεν είναι μόνο αυτός που φανερώνει τα μυστικά της πατρίδος στους εχθρούς, αλλά είναι και εκείνος που ενώ κατέχει δημόσιο αξίωμα, εν γνώση του δεν προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων πάνω στους οποίους άρχει..." - Θουκυδίδης (460-398 π.Χ.)


"Δεν έχεις Όλυμπε θεούς, μηδέ λεβέντες Όσσα, ραγιάδες έχεις μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι, κούφιοι και οκνοί καταφρονάν τη θεία τραχειά σου γλώσσα,των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι ... Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι, και Μαμμωνάδες βάρβαροι,και χαύνοι λεβαντίνοι, λύκοι ώ κοπάδια οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι κι οι χαροκόποι αδιάντροποι και πόρνη η Ρωμιοσύνη." Κωστής Παλαμάς

«Οι πολιτικές λιτότητας που δηλητηριάζουν»

Henry A. Giroux
«Οι πολιτικές λιτότητας που δηλητηριάζουν»

 Γράφει o Henry A. Giroux   02 Ιουλίου 2015, 05:30 πμ 

Η στήριξη που δείχνει η Δεξιά προς τις πολιτικές λιτότητας προδίδει κάτι περισσότερο από την επιθυμία, καθοδηγούμενη από την αγορά, ανακατανομής του πλούτου από την μεσαία τάξη και τα φτωχότερα στρώματα προς τους πλουσιότερους 1%.

 Προδίδει ένα είδους πολιτικής μίας χρήσης, όπου οι κοινωνικές παροχές, οι δημόσιες σφαίρες, και οι θεσμοί που τρέφουν τις δημοκρατικές αξίες, συμπεριλαμβανωμένου και της ανώτατης εκπαίδευσης, διαλύονται.

 Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας ενσαρκώνουν μία ιδεολογία που παράγει ζώνες εγκατάλειψης και κοινωνικού θανάτου, ενώ εμποτίζουν την κοινωνία με μία κουλτούρα βαναυσότητας. 

Το καπιταλιστικό σύστημα έχει μάθει να δημιουργεί «ξενιστές», και στην τρέχουσα ιστορική συγκυρία, ένας από τους ξενιστές είναι οι νέοι άνθρωποι, που υποχρεούνται να ζουν υπό το βάρος ενός υπέρογκου χρέους.

 Για τους εργαζόμενους, τους μετανάστες, και τις μειονότητες, σημαίνει την βύθιση τους είτε σε χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, είτε σε ένα μέλλον που δεν παρουσιάζει προοπτική αξιοπρεπούς απασχόλησης. Για τους ηλικιωμένος και τους άρρωστους, σημαίνει επιλογή ανάμεσα στο φαγητό και στα φάρμακα.

 Σε καθεστώς λιτότητας, η μόνη αξία που έχει σημασία είναι η αξία ανταλλαγής, που για τους νέους σημαίνει υψηλότερα δίδακτρα που δημιουργούν μεγαλύτερα κέρδη για τις χρηματοοικονομικές εταιρίες, δίνοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα στο κράτος να μείωσει την φορολόγηση των πλουσίων και των μεγάλων εταιρειών.

Σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν, ο «καπιταλισμός του καζίνου» θρέφεται από την δημιουργική καταστροφή. Αυτό που δημιουργεί είναι μία «νέα και βελτιωμένη» μορφή καπιταλισμού που καταστρέφει τις δυνατότητες αυτοσυντήρησης, την διαβίωσης, και την αξιοπρέπεια των «ξενιστών.» Η δημιουργική καταστροφή, οπλισμένη με τις φονικές δυνατότητες των πολιτικών λιτότητας, ωφελεί την οικονομική ελίτ, καταστρέφοντας παράλληλα το κοινωνικό κράτος και δημιουργώντας τις βάσεις για το κράτος καταστολής. Οι νεοφιλελεύθερες κοινωνίες συνδέονται με τις αυταρχικές κοινωνίες με έναν σημαντικό τρόπο: ενδιαφέρονται περισσότερο για την συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια της πολιτικής και οικονομικής ελίτ, παρά για την επένδυση το μέλλων των νέων ανθρώπων.
Τα θέματα που κυριαρχούν πλέον στην Ευρώπη και Βόρεια Αμερική δεν αφορούν τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά την «κοινή λογική» των φονταμενταλιστών της αγοράς σε πολλά κυρίαρχα πολιτικά κόμματα: σοκ και δέος μέσω των μέτρων λιτότητας, μειώσεις φόρων που ωφελούν τους πλούσιους, την καταστροφή της κοινωνικής πρόνοιας προς τους ηλικιωμένους και φτωχούς, την αραίωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών και την νοθεία των εκλογικών αποτελεσμάτων, πλήρης επίθεση κατά του περιβάλλοντος, την στρατιωτικοποίηση της καθημερινής ζωής, την ισοπέδωση της δημόσιας παιδείας και της κριτικής σκέψης, και σφοδρή επίθεση κατά των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των κοινωνικών παροχών, και του συστήματος δημόσιας υγείας. Η στήριξη της Δεξιάς προς την λιτότητα νομιμοποιεί τις καταστροφικές πολιτικές που έχουν στόχο την αποχρηματοδότηση των δημόσιων προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας και παιδείας, με ανώτερο σκοπό την διάλυση και την ιδιωτικοποίηση τους. Η στήριξη των δημόσιων αξιών έχει αντικατασταθεί από την ανελέητη επιδίωξη του κέρδους και την επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος εις βάρος του κοινού καλού.

 Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι οι ισχυρισμοί περί ελλειμμάτων και τα μέτρα λιτότητας που νομιμοποιούν αυτοί οι ισχυρισμοί αποτελούν ένα είδος ταξικού πολέμου με στόχο την ανακατανομή των κρατικών εσόδων από την ανώτατη παιδεία, την υγεία, την απασχόληση, του κοινωνικού μισθού, των συντάξεων και άλλων σημαντικών δημόσιων υπηρεσιών, προς όφελος των ισχυρών θεσμών του εταιρικού-στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος. Ο ανώτατος σκοπός είναι να διατηρηθεί η συγκέντρωση της ταξικής δύναμης στα χέρια του πλουσιότερου 1%.Τα μέτρα λιτότητας, εντός των υπαρχουσών πλαισίων εξουσίας, αντιπροσωπεύουν το υπόγειο ρεύμα ενός νέου είδους αυταρχισμού που απορρίπτει την πολιτική συναίνεση και που ενδιαφέρεται μόνο για την εξουσία και το κεφάλαιο. Δεν υπάρχει καμία ελπίδα μεταμόρφωσης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Είναι παθολογία, και πρέπει να αντικατασταθεί από μία μορφή ριζοσπαστικής δημοκρατίας που αρνείται να συνδέσει τον καπιταλισμό με την δημοκρατία. 

 Μπορεί να ζούμε σε σκοτεινές εποχές, αλλά οι φωνές της αντίστασης πληθαίνουν στις τάξεις των εργαζομένων, των φτωχών, των μειονοτήτων, των νέων, των καλλιτεχνών, και των εκπαιδευτικών. Το κλειδί είναι η δημιουργία κοινωνικών κινημάτων και πολιτικών κομμάτων που θα ενσωματώσουν μία συνολική θεώρηση της πολιτικής και του λαϊκού αγώνα που θα περιέχει το πνεύμα της συλλογικής αντίστασης και την υπόσχεση μίας ριζοσπαστικής δημοκρατίας.Το διακύβευμα είναι υψηλό, καθώς ο αγώνας δεν είναι απλά εναντίων της λιτότητας, αλλά και των θεσμών και του οικονομικού συστήματος που την γεννάει. Ένα πιθανό σημείο έναρξης θα μπορούσε να είναι μία νέα πολιτική αντίληψη που οδηγείται από την ιδέα της τεκμηριωμένης ελπίδας.

 Η ελπίδα γίνεται ριζοσπαστική όταν ξεσκεπάζει την βία του νεοφιλελευθερισμού που σπρώχνει τόσες χώρες σήμερα σε καθεστώς αυταρχισμού, λιτότητας, βίας, και πολέμου. 

Η ελπίδα μπορεί να ενδυναμώσει και να κινητοποιήσει κοινωνικές ομάδες, γειτονιές, κοινότητες, πανεπιστήμια, και δίκτυα ανθρώπων στην έκφραση και στην προώθηση ενός εξεγερμένου λόγου με στόχο την ανάδειξη της ανώτατης εκπαίδευσης ως κομμάτι μίας ευρύτερης εξεγερσιακής δημοκρατίας.

 Η ελπίδα αποτελεί πολύτιμο πολιτικό και υποκειμενικό όπλο που όχι μόνο έχει τη δυνατότητα να επιτρέψει την σκέψη πέραν από το νεοφιλελεύθερο μηχανισμό λιτότητας, αλλά και να προωθήσει νέες μορφές εξισωτικής κοινότητας όπου θα υπάρχει σεβασμός για τη φωνή, ευημερία, αξιοπρέπεια, και συμμετοχή όλων των ανθρώπων ως αναπόσπαστα μέλη μίας συνεχώς εξελισσόμενης και ζωντανής ριζοσπαστικής δημοκρατίας

.

Ο Henry Giroux είναι πρόεδρος του Κέντρου Επιστήμης για το Δημόσιο Συμφέρον στο πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ του Καναδά, ενώ έχει συγγράψει δεκάδες βιβλία, όπως τα «Youth in Revolt: Reclaiming a Democratic Future», και «Neoliberalism’s War on Public Education». Το συγγραφικό και ερευνητικό του έργο ασχολείται κατά κύριο λόγο με τις επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία, την κοινωνία και την παιδεία.

άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Hot doc#67, τον Ιανουάριο του 2015