Ο ΦΟΒΟΣ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ α) ορισμόςφόβου
β) ο φόβος ως πολιτικόεργαλείο
2.ΑΓΝΟΙΑ : Η ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ
3.ΠΟΙΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟΝ ΦΟΒΟ
4.ΕΝΟΧΟΣ Η’ ΕΝΤΙΜΟΣ
5.Ο ΦΟΒΟΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΛΥΕΙ Η’ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΙΝΕΙ
6. ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣ ΠΙΚΟ ΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΦΟΒΟ
1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ
α) Ορισμός φόβου
Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται από
τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου ή απειλής.
Είναι ένας μηχανισμός προστατευτικού χαρακτήρα, μια φυσιολογική αμυντική
αντίδραση του οργανισμού χωρίς να απαιτείται συνειδητή σκέψη. Ο φόβος
πρέπει να διακρίνεται από τη σχετική συναισθηματική κατάσταση του άγχους
το οποίο εκδηλώνεται σαν εσωτερική ένταση και το οποίο συνήθως συμβαίνει
χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε εξωτερικής απειλής, απειλής μάλιστα που
γίνεται αντιληπτής ως ανεξέλεγκτης ή αναπόφευκτης. Στην περίπτωση της
συναισθηματικής κατάστασης του φόβου έχουμε να κάνουμε σχεδόν πάντα με
μελλοντικά γεγονότα, με καταστάσεις ή συμπεριφορές τις οποίες μπορούμε να
διαφύγουμε ή να αποφύγουμε. Ο φόβος θα μπορούσε επίσης να είναι μια
στιγμιαία αντίδραση σε κάτι που συμβαίνει στο παρόν. Όταν όμως ο φόβος
συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και σε
καταστάσεις υπερβολικού στρες, τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται
εμπόδιο στην φυσιολογική αντιμετώπιση της καθημερινότητας του ατόμου. Η
φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος κάποιου συγκεκριμένου
αντικειμένου ή κατάστασης, που έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής
αυτού του αντικειμένου που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία
πηγή κινδύνου.
Φόβος, ουσιαστικό αλλά και ουσιαστικός. Bιαχρονικός και πανανθρώπινος.
Ικανός να κάμψει κάθε αντίσταση, να παγώσει και την πιο αποφασιστική
δύναμη, να αναστείλει την εξέλιξη.Όλοι φοβούνται και οι μεν και οι δε, και οι
πάνω και οι κάτω. Το στοίχημα όμως είναι πάντα ποιος θα ελέγξει τον φόβο,
ποιος θα τον διαχειριστεί προς όφελος του και πως θα καταφέρει να
μετατρέψει ένα εργαλείο χειρισμού συνειδήσεων σε μηχανισμό προστασίας. Η
εποχή της πλαστής ευδαιμονίας μαζί με τις ψευδαισθήσεις της τελείωσε. Ήρθε
η ώρα της πληρωμής. Τώρα καλείται να πληρώσει όποιος φοβηθεί πρώτος και
αυτός είναι πάντα όποιος έχει να χάσει τα περισσότερα. Σήμερα γράφουμε για
το φόβο προσπαθώντας να τον ξορκίσουμε, τον βάζουμε απέναντι μας, τον
αναγνωρίζουμε για να μπορέσουμε να τον απομυθοποιήσουμε,επιθυμούμε να
τον κατανοήσουμε για να είμαστε ικανοί να τον αντιμετωπίσουμε. Όλα τα
νομίσματα έχουν δυο όψεις. Τίποτα δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό, πολύ
ή λίγο. Σημασία έχει με πόση σοφία ή λογική διαχειριζόμαστε το κάθε τι.Την
αβεβαιότητα για το παρόν και το μέλλον. Για το άγνωστο, με το οποίο
ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι. Η άγνοια είναι βασικός παράγοντας του
φόβου, και πόσο μάλλον στην εποχή μας όπου όλα είναι κρίσιμα. Αν
προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τα αίτια του φόβου, θα δούμε ότι οφείλεται
από τη μια στους ίδιους μας τους εαυτούς, και από την άλλη στο περιβάλλον
μας και στους γύρω μας. Στις μέρες μας το αίσθημα του φόβου είναι ένα
συχνότατο φαινόμενο. Κάποιες φόρες ακόμα είναι τόσο συχνό, ώστε δεν
γίνεται αντιληπτό από αρκετούς πολίτες, αφού πλέον αποτελεί κομμάτι της
ζωής μας. Ο φόβος όμως υπάρχει και οι περισσότεροι από εμάς τον βιώνουμε
καθημερινά.
β) Ο φόβος ως πολιτικό εργαλείο
Ο φόβος είναι το συναίσθημα που νιώθουμε όταν κάτι μας τρομάζει ή μήπως
απλώς μια πεποίθηση που μας έχει δημιουργηθεί- ή καλύτερα μας έχουν
δημιουργήσει… Ο αμερικάνος καθηγητής Κόρεϊ Ρόμπιν με το βιβλίο του
«Φόβος: Η ιστορία μιας πολιτικής ιδέας» αποκαλύπτει ότι ο φόβος είναι το πιο
αποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής χειραγώγησης. Ο όρος χειραγώγηση
χρησιμοποιείται κυρίως σε ό,τι αφορά ζώα! Επομένως μας θεωρούν, και το πιο
πιθανό να είμαστε, ζώα. Το δηλητήριο που εκλύεται από τα φοβικά μας
συναισθήματα ,μέσω της τρομοκρατίας κάθε είδους παραλύει την δράση και
την αντίσταση που έμφυτα διαθέτουμε ,στην επέλαση οποιασδήποτε
εξουσίας, που με τον τρόπο αυτό μας κατακτά και μας καταδυναστεύει
διαχρονικά. Γνωστό είναι εξάλλου πως ο φόβος προέρχεται επίσης από την
έμφυτη ανασφάλεια μας για το αύριο. Αυτό όμως είναι αποτέλεσμα της
άγνοιας που έχουμε στο να αντιμετωπίσουμε τέτοιου είδους καταστάσεις.
Στις μέρες μας η διαχείριση του φόβου έχει γίνει όχι μόνο βασικό πολιτικό
διακύβευμα αλλά και συγκεκριμένο εργαλείο άσκησης πολιτικής. Ο φόβος
ανέκαθεν λειτουργούσε στον άνθρωπο ως μέσο συμμόρφωσης και πειθαρχίας
του ισχυρότερου έναντι του πιο αδύναμου σύμφωνα πάντα με τα κοινωνικά
πρότυπα. Στην πολιτική, η επιβολή του φόβου θεωρείται μια άκρως
αποτελεσματική μέθοδος προς όφελος των πολιτικών προσώπων. . Ένα
ολόκληρο πολιτικό σύστημα έχει βασιστεί στην πολιτική του φόβου με
σύμμαχους του τα ΜΜΕ ,εφημερίδες και αλλά μέσα ενημέρωσης, με απώτερο
σκοπό να επιστρατεύσουν το πολιτικό όπλο του φόβου ή του πανικού. Ο
πανικός, ως ακραία εκδήλωση φόβου, αφοπλίζει το άτομο από την λογική και
το χειραγωγεί εύκολα. Όταν ο πολίτης έχει άγνοια ή η ενημέρωση του είναι
αποτέλεσμα παραπληροφόρησης υποκύπτει στο πανικό και χειραγωγείται με
ευκολία. Οι πολιτικοί ηγέτες και οι ελίτ επιλέγουν κάθε φορά να εστιάσουν σε
κάτι ως αντικείμενο ανησυχίας. Παρότι το οικονομικό άγχος έχει αυξηθεί
απότομα τα τελευταία χρόνια, οι πολιτικές ελίτ δεν του έχουν δώσει τόση
σημασία - ή τουλάχιστον δεν το αναδεικνύουν σε κεντρικό ζήτημα της
πολιτικής τους, όπως έκαναν με το φόβο της τρομοκρατίας.
Σήμερα τη σκυτάλη στη φοβική ατζέντα παραλαμβάνει ο οικονομικός
φόβος, καθώς καλούμαστε να φτωχύνουμε για να μην πτωχεύσουμε. Ο φόβος
και η αυθαιρεσία στο χώρο εργασίας έρχεται στη χώρα μας μέσω μνημονίου,
με την κατεδάφιση των συλλογικών συμβάσεων και την καταπάτηση
στοιχειωδών δικαιωμάτων. Ο φόβος γίνεται καθοριστικός παράγοντας στη
δημόσια ζωή, όταν δεν υπάρχει τίποτ' άλλο να μας παρακινήσει σε δράση. Γι'
αυτό και η πολιτική του φόβου είναι τόσο ισχυρή σε μετεπαναστατικές ή
αντεπαναστατικές εποχές όπως η δική μας. Όσο δυναμώνουν τα κοινωνικά
κινήματα, η λαϊκή απαίτηση για ελευθερία και ισονομία τόσο λιγότερο
επιρρεπείς γινόμαστε στην πολιτική του φόβο. ΄
Έχει αποδειχθεί ότι η πολιτική του εκφοβισμού στο χώρο εργασίας είναι
πάντα πιο έντονη σε καταστάσεις υψηλής ανεργίας. Όταν οι εργαζόμενοι δεν
έχουν περιθώρια να βρουν αλλού δουλειά, αν πιστεύουν ότι πρέπει να
νιώθουν τυχεροί που έχουν έστω μια δουλειά, έστω και με άθλιους όρους,
τότε είναι πολύ πιο ευάλωτοι στις διαθέσεις των εργοδοτών απ' ό,τι σε
περιόδους χαμηλής ανεργίας. Αυτό, όμως, που παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο
είναι το πώς αντιδρά το κράτος, με εναλλακτικές λύσεις, επιδόματα ανεργίας,
προγράμματα απασχόλησης κ.λπ. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι, καθώς
τα επιδόματα στερεύουν και η ύφεση βαθαίνει, τουλάχιστον όσον αφορά την
απασχόληση, τα παραδοσιακά στηρίγματα στα οποία οι άνθρωποι βασίζονταν
παλιότερα, όπως οι θεσμοί του κράτος πρόνοιας, τώρα απλώς δεν υπάρχουν.
Αυτό και μόνο αρκεί για να κάνει τους εργαζόμενους να φοβούνται
περισσότερο.
Ίσως τελικά ο φόβος να μην υπάρχει πραγματικά…. Ίσως είναι απλώς ένας
τρόπος για να μπορούν να μας χειραγωγούν καλύτερα. Και αυτό πρέπει να
είναι το κλειδί για την ‘σωτηρία ’ μας… Αν σταματήσουμε να τους φοβόμαστε,
και να υποκύπτουμε στις απειλές τους, τότε θα έχουν χάσει το πιο ισχυρό
τους όπλο και θα μοιάζουν ανήμποροι. Έτσι λοιπόν ο πιο αποτελεσματικός
τρόπος για να καταπολεμήσουμε τον φόβο μας, είναι να καταπολεμήσουμε
την άγνοια….
2.ΑΓΝΟΙΑ : Η ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ
Θέμα: Η άγνοια ως πηγή φόβου
Στόχος: Η ανάλυση της έννοιας του φόβου και της άγνοιας με απώτερο
σκοπό να καταλάβουμε αν τελικά η άγνοια είναι η πηγή του φόβου και
συγκεκριμένα του πολιτικού φόβου.
Περίληψη: Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που
προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού
κίνδυνου. Όταν ο φόβος υφίσταται χωρίς να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος
τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στη φυσιολογική
αντιμετώπιση της καθημερινότητας του ατόμου. Ο φόβος όμως δεν είναι
πάντοτε κάτι κακό . Η ορθή χρήση του μπορεί να μας βοηθήσει να
διατηρηθούμε σε εντιμότητα έτσι ώστε να μπορέσουμε να προφυλαχτούμε
από την αμέλεια και την αδιαφορία .Στις μέρες μας η διαχείριση του φόβου
έχει γίνει άσκηση πολιτικής. Η επιβολή του θεωρείται άκρως αποτελεσματική
προς όφελος των πολιτικών προσώπων Ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα έχει
βασιστεί στην πολιτική του φόβου με σύμμαχους του τα ΜΜΕ ,εφημερίδες και
αλλά μέσα ενημέρωσης, με απώτερο σκοπό να επιστρατεύσουν το πολιτικό
όπλο του φόβου ή του πανικού. Ο πανικός, ως ακραία εκδήλωση φόβου,
αφοπλίζει το άτομο από την λογική και το χειραγωγεί εύκολα. Όταν ο πολίτης
έχει άγνοια ή η ενημέρωση του είναι αποτέλεσμα παραπληροφόρησης
υποκύπτει στο πανικό και χειραγωγείται με ευκολία. Αρα ο φοβος πηγαζει από
την αγνοια φοβάμαι αυτό που δεν γνωρίζω πως, και κατά πόσο θα με βλάψει.
Η άγνοια ως όργανο πολιτικής χειραγώγησης δεν είναι ένα σύγχρονο
φαινόμενο, καθώς έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν. Πρώτος
για αυτό μίλησε ο Σενέκας (ρωμαίος φιλόσοφος ) το 55 μ.Χ, υποστηρίζοντας
ότι η άγνοια είναι η βασική αιτία που οι άνθρωποι νιώθουν φόβο. Άγνοια
έχουμε και ό,τι αφορά τον πολιτικό τομέα της χώρας μας. Bιακρίνουμε ότι
τους τελευταίους μήνες επικρατεί ένα χάος στη πολιτική διοίκηση της
Ελλάδας. Καθημερινά ακούμε για την ανικανότητα της κυβέρνησης , και γενικά
των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, να ανταπεξέλθουν στα καθήκοντά τους
και στις υποχρεώσεις τους. Όλο αυτό το κλίμα μας οδηγεί στο φόβο και στην
άγνοια για το μέλλον μας. Βεβαίως, οι πολιτικοί μας οδηγούν στην άγνοια σε
ό,τι αφορά αυτόν το τομέα διότι δεν τους συμφέρει να γνωρίζουμε τα πάντα
για την οικονομική πορεία της χώρας μας. Μας εκφοβίζουν τραγικοποιώντας
καταστάσεις ώστε να πετύχουν τον στόχο τους. Κλείνοντας, μπορούμε να
πούμε ότι υπάρχουν ποικίλοι τρόποι αντιμετώπισης του φόβου. Η εναλλακτική
οπτική όσων αντιστέκονται υποστηρίζει ότι η συνθηκολόγηση δεν είναι μόνο
ατιμωτική, αλλά και απερίσκεπτη, ότι η σιωπή δεν εξασφαλίζει προστασία
αλλά μας κάνει πιο τρωτούς, ότι η αντίσταση ακόμα και όταν δεν στέφεται με
απόλυτη επιτυχία υποδεικνύει πως παρόμοιες ενέργειες είναι εφικτές, πως η
εξουσία δεν είναι τόσο ισχυρή όσο φαίνεται. Η μόνη αποτελεσματική
απάντηση στο φόβο είναι η συλλογική οργάνωση, αντίσταση και δράση.
Η ΑΓΝΟΙΑ
Ο φόβος είναι Άγνοια, δηλαδή, φοβάμαι αυτό που δεν γνωρίζω πως, και κατά
πόσο θα με βλάψει... Το άγνωστο, δηλαδή αυτό, που δεν μπορώ γνωρίζοντας
τις ιδιαίτερες πτυχές του, να το ελέγξω κατά κάποιο τρόπο. Πχ. φοβάμαι το
σκοτάδι. Όμως μέσα μου ο Φόβος ακόμα και τώρα, υπάρχει και σαν Γνώση...
δηλαδή φοβάμαι κάτι, γιατί γνωρίζω ακριβώς τις συνέπειες που μπορεί να έχει.
πχ. φοβάμαι μία χειρουργική επέμβαση γιατί εξ αντικειμένου, γνωρίζω τί
ακριβώς μπορεί να πάθω απ' αυτήν την επέμβαση .Γι αυτό λοιπόν ,ο Φόβος,
είναι ΚΑΙ Γνώση, αλλά ΚΑΙ Άγνοια, ανάλογα με την περίσταση, αλλά και με τί
ακριβώς απ' τα δύο κυριαρχεί στην ψυχή του κάθε ανθρώπου.
Πως νικάμε λοιπόν τον φόβο;
… Καταπολεμώντας την Άγνοια (θέλω να γνωρίζω τί θα μου συμβεί, γιατί έτσι
νοιώθω πιο δυνατός ... νοιώθω μέσα στο παιχνίδι), ή αρνούμενοι την Γνώση
(δεν θέλω να ξέρω τίποτα πάνω σ' αυτό, για να είμαι ήσυχος)
Ξεγελιόμαστε για τα πράγματα από άγνοια και άρα είμαστε εξαπατημένοι και
τρομαγμένοι. Όλες μας οι καθημερινές εμπειρίες βασίζονται σε ένα είδος
εξαπάτησης. Συμπεριφερόμαστε σαν η μοίρα μας να είναι συνυφασμένη με
την άγνοια. Όταν δεν υπάρχει πια άγνοια γινόμαστε θαρραλέοι.
Η άγνοια προκαλεί φόβο ενώ η γνώση τον εξαλείφει. Πάρα πολλά πιθανά
ερωτήματα θα μας απαντηθούν μέσω της μελέτης.
Μας φοβίζει ο θόρυβος μιας πόρτας που κλείνει δυνατά αλλά στη συνέχεια
ηρεμούμε γιατί γνωρίζουμε την αιτία του φόβου μας.
Η άγνοια ως όργανο πολιτικής χειραγώγησης δεν είναι ένα σύγχρονο
φαινόμενο, καθώς έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν.
Πρώτος για αυτό μίλησε ο Σενέκας (ρωμαίος φιλόσοφος ) το 55 μ.Χ,
υποστηρίζοντας ότι η άγνοια είναι η βασική αιτία που οι άνθρωποι
νιώθουν φόβο. Αλλά και από τα κείμενα της αγίας γραφής μπορούμε να
δούμε ότι ακόμη και ο πρωτόπλαστος απαγορευόταν να φάει από τον
καρπό της γνώσης, καθώς-όπως και συνέβη- θα υπήρχαν τρομερές
συνέπειες. Bεν είναι τυχαίο ότι στα κράτη όπου το μορφωτικό επίπεδο
του λαού είναι πολύ χαμηλό οι κυβερνήσεις τους είναι δικτατορικές,
καθώς στηριζόμενοι στην άγνοια των ανθρώπων αυτών, μπορούν
ευκολότερα να τους χειραγωγήσουν από ότι σε ένα κράτος όπου το
μορφωτικό επίπεδο του λαού είναι υψηλό. Σε πολλές χώρες τα
κυβερνητικά σώματα επιδιώκουν η μόρφωση να είναι περιορισμένη και
προσαρμοσμένη στα δικά τους συμφέροντα έτσι ώστε να μπορούν να
επιβάλλουν ευκολότερα τις πολιτικές τους απόψεις και να τους ελέγχουν.
Προτιμούν να εξαθλιώσουν το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων παρά να
τους παρέχουν την απαραίτητη μόρφωση προκειμένου να βελτιωθεί η
ζωή τους. Στους λαούς που ασκούνται αυτά τα καθεστώτα, οι πολίτες
δεν διεκδικούν τα δικαιώματα τους, καθώς η εκπαίδευση τους είναι
διαμορφωμένη έτσι ώστε οι άνθρωποι να έχουν άγνοια για αυτά, όπως
παραδείγματος χάρη στις υποανάπτυκτες χώρες όπου οι εξουσίες
επιδιώκουν αυτά.
Από την άλλη πλευρά, στις χώρες όπου το μορφωτικό επίπεδο είναι υψηλό
και οι πολίτες έχουν την απαραίτητη μόρφωση διεκδικούν τα πολιτικά τους
δικαιώματα με επαναστάσεις και δεν γίνονται θύματα των ατόμων που
κατέχουν εξουσία. Υπάρχουν όμως και άτομα τα οποία παρόλο που έχουν την
δυνατότητα και την μόρφωση την διαχειρίζονται με λανθασμένο τρόπο.
Μένουν άπραγοι και απαθείς απέναντι στις μη επιθυμητές εξελίξεις
προσπαθώντας να διατηρήσουν τα συμφέροντα και τις θέσεις που έχουν στην
κοινωνία.
Για παράδειγμα, άγνοια έχουμε και ό,τι αφορά τον πολιτικό τομέα της χώρας
μας. Bιακρίνουμε ότι τους τελευταίους μήνες επικρατεί ένα χάος στη πολιτική
διοίκηση της Ελλάδας. Καθημερινά ακούμε για την ανικανότητα της
κυβέρνησης , και γενικά των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, να
ανταπεξέλθουν στα καθήκοντά τους και στις υποχρεώσεις τους. Όλο αυτό το
κλίμα μας οδηγεί στο φόβο και στην άγνοια για το μέλλον μας. Βεβαίως, οι
πολιτικοί μας οδηγούν στην άγνοια σε ό,τι αφορά αυτόν το τομέα διότι δεν
τους συμφέρει να γνωρίζουμε τα πάντα για την οικονομική πορεία της χώρας
μας. Μας εκφοβίζουν τραγικοποιώντας καταστάσεις ώστε να πετύχουν τον
στόχο τους. Όλοι φοβόμαστε τη χρεοκοπία, την απόλυση, την κατάρρευση
του ευρώ αλλά εκείνοι προσπαθούν με τον α ή β τρόπο να μας επεκτείνουν
τους φόβους μας. Συνεχώς ακούμε και βλέπουμε περικοπές και μειώσεις
μισθών και συντάξεων, την πρόσληψη δρακόντειων μέτρων στην οικονομική
διοίκηση της χώρας και την συνεχή ανάπτυξη της φτώχειας, της ανεργίας και
της πείνας στην Ελλάδα, μία χώρα που πριν μία δεκαετία ήταν από της
ευκατάστατες χώρες της Ευρώπης και σίγουρα δεν αντικρίζαμε τέτοια
γεγονότα που γίνονται στις μέρες μας.
Από το παραπάνω παράδειγμα διαπιστώνουμε ότι οι πολιτικοί ακόμη και
σήμερα προσπαθούν να επιβάλλουν τις απόψεις τους και συνάμα να κρύψουν
τα στοιχεία από το λαό, επιδιώκοντας να τον τρομοκρατήσουν έτσι ώστε να
αποδεχτεί τους οποιουσδήποτε εξευτελιστικούς, ταπεινωτικούς και βαρείς
όρους που θα επιβάλλουν. Παρουσιάζουν τις λύσεις στα προβλήματα
μονόδρομες και ότι πρέπει αναγκαστικά να υποκύψουν στις προτάσεις τους
για να αποφύγουν τις χειρότερες καταστάσεις. Με αυτό τον τρόπο επιθυμούν
οι πολίτες να έχουν μια κατευναστική συμπεριφορά, χωρίς αντιδράσεις
συγκρούσεις και διαδηλώσεις ενάντια στην πολιτική τους.
Oνομασία ομάδας:« Οι Αγνοούμενες »
Μέλη ομάδας
Ανθοπούλου Μακέδου Φαιη
Ανδριώτη Ανδρεάνα
Ασλάνη Ιωάννα
Γαλανάκη Παναγιώτα
Γλένη Κωνσταντίνα
3.ΠΟΙΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟΝ ΦΟΒΟ?
Θέμα: Η χρησιμότητα του φόβου ανάλογα με τον εκάστοτε κάτοχο του.
Στόχος: Ο εντοπισμός των ανθρώπων που χρειάζονται το φόβο και των
λόγων για τους οποίους αυτό συμβαίνει.
Περίληψη:
Στη συγκεκριμένη υποενότητα προσπαθούμε να αναλύσουμε ακόμα
περισσότερο το φαινόμενο του φόβου ως πολίτικο εργαλείο. Το κείμενο
αναφέρεται αρχικά στις αντιλήψεις φιλοσόφων της αρχαίας Ελλάδας όσων
αφορά το φόβο και τα οφέλη διαχείρισης του από την εξουσία. Ερευνούμε
στη συνέχεια και τη χρησιμότητα που έχει ο φόβος σε διαφορετικές
περιπτώσεις αναλόγως με τον κάτοχο του για τον ίδιο το φοβισμένο, αλλά και
για τον διαχειριστή του φόβου του. Ακόμα εξετάζουμε τις απόψεις σημαντικών
ιστορικών πρόσωπων, αλλά και σημερινών Ελλήνων, οι όποιοι είναι γνώμονες
του συγκεκριμένου θέματος. Bιεκπεραιώνοντας τα παραπάνω καταφέρνουμε
να απαντήσουμε στο ερώτημα «Ποιος χρειάζεται το φόβο;» στη σημερινή
αλλά και σε κάθε κοινωνία.
Στην αρχαία Ελλάδα ήθελαν το Φόβο γέννημα θρέμμα του Άρη , θεού του
πολέμου. Ο Φόβος σύμφωνα με την ιστορία του Ησίοδου για την γέννηση του
κόσμου είναι γνωστός για την ικανότητα του να λύνει, όπως πολύ
χαρακτηριστικά εκφράζεται στην αρχαϊκή ποίηση, τα γόνατα και να τρέπει σε
φυγή τους άντρες. Bαίμονας, με μορφή άγρια, αποκρουστική, με στόμα
γεμάτο από δόντια κάτασπρα, δεινά, απλησίαστα. Σύμβολο ωστόσο της ρώμης
πνεύματος, ψυχής και σώματος για εκείνους που κατάφερναν να τον
δαμάσουν και να τον ελέγξουν. Στη Σπάρτη υπήρχε ιερό του Φόβου που ήταν
σύμβολο της πειθαρχίας και της συνοχής των στρατιωτικών δυνάμεων. Άρα ο
φόβος είναι ένα φαινόμενο ήδη ορατό από την αρχαιότητα. Ακόμα και ο
Φαραώ ήξερε το μυστικό της υπακοής: για να γνωρίζει ο λαός το φόβο να
τιμωρείς όχι τους ένοχους, αλλά τους αθώους.
Ο Πλάτωνας διακρίνει δύο είδη φόβου : το φόβο για το κακό που πρόκειται να
συμβεί και το φόβο της κοινής γνώμης και υποστηρίζει ότι ο σωστός πολίτης
οφείλει στο πρώτο είδος να είναι άφοβος και στο δεύτερο φοβητσιάρης. Ο
νομοθέτης πρέπει να τα αξιοποιήσει και τα δύο για να οργανώσει σωστά το
κράτος. Η εξουσία ελέγχει το φόβο και τον κατευθύνει. Η αξιοποίηση του
φόβου( ενώπιον της κοινής γνώμης) είναι κριτήριο της δικαιοσύνης. Ο φόβος
είναι προϋπόθεση της αποδοχής της εξουσίας.
‘Μπορούμε εύκολα να συγχωρήσουμε ένα παιδί που φοβάται το σκοτάδι. Η
πραγματική τραγωδία της ζωής είναι όταν οι ενήλικοι φοβούνται το φώς.’
Πλάτων
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη ο φόβος είναι κάποια λύπη ή ταραχή που
προέρχεται από την ιδέα ότι πρόκειται να επέλθει κάποιο κακό, δηλαδή κάποια
καταστροφή ή μεγάλη λύπη. Φοβόμαστε αυτά που πρόκειται να συμβούν στο
κοντινό μέλλον. Φόβο προξενεί επίσης και η αδικία όταν είναι περιβεβλημένη
με ισχύ. Φόβο επίσης προκαλούν εκείνοι που έχουν τη δύναμη να αδικήσουν
σ’ εκείνους που είναι δυνατό να αδικηθούν, γιατί συνήθως οι άνθρωποι όταν
μπορούν αδικούν . Γενικά υπάρχει άμεση σχέση των αιτιών που προκαλούν το
φόβο με την ισχύ και την αδικία .Φοβόμαστε τους ισχυρότερους αλλά και τους
πιο αδύναμους όταν αυτοί αισθάνονται ότι έχουν αδικηθεί.
‘Η γνώση του φόβου της ανυπαρξίας φωτίζει τον ανύπαρκτο φόβο εις την
ύπαρξη’
Αριστοτέλης
Το ανθρώπινο είδος είναι «προγραμματισμένο» βιολογικά και ψυχολογικά να
αντιδρά με φόβο στα ίδια ερεθίσματα, σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Το
αντικείμενο των φοβικών αντιδράσεων λοιπόν έχει άμεση σχέση με το
ένστικτο επιβίωσης του ανθρώπου και τα χαρακτηριστικά εκείνα που
αποτελούσαν πάντα ένδειξη απειλής για την επιβίωσή του. Μάθαμε να
πιστεύουμε ότι ο φόβος είναι κάτι κακό, με μια δεύτερη όμως σκέψη μπορεί
κάποιος να συνειδητοποιήσει ότι ο φόβος ήταν εκείνος που πολλές φορές
λειτούργησε σωτήρια για αυτόν. Ο φόβος συχνά λειτουργεί σαν μια
προειδοποίηση όταν βρισκόμαστε σε κάποια επικίνδυνη κατάσταση, ώστε να
λάβουμε τα μέτρα μας και να προφυλαχθούμε. Είναι ένας μηχανισμός
προστατευτικού χαρακτήρα, μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του
οργανισμού χωρίς να απαιτείται συνειδητή σκέψη. Μας κρατάει σε ετοιμότητα
και μας προφυλάσσει από την αμέλεια, την απερισκεψία και την αδιαφορία.
Ακόμα μας παρακινεί να σκεφτούμε καλά κάθε κίνηση μας πριν την πράξουμε,
καθώς μας δίνει το κίνητρο να σκεφτούμε γρηγορότερα και
αποτελεσματικότερα και με τον τρόπο αυτό μας σώζει πολλές φορές από την
αντιμετώπιση ακόμα πιο δυσάρεστων καταστάσεων. Έτσι αποφεύγουμε
αφελείς κινήσεις που οδηγούν σε αρνητικά αποτελέσματα.
Δεν υπάρχει ελπίδα χωρίς φόβο, ούτε και φόβος χωρίς ελπίδα.’
Σπινόζα
Ο φόβος όμως δεν έχει πάντα σωτήριο ρόλο. Συχνά λειτουργεί επιζήμια για
τους πιο αδύναμους και ωφελεί κατά κύριο λόγο τους ισχυρότερους. Είναι
αλήθεια πως όταν κάποιος άλλος προσπαθεί να μας επιβληθεί εκφοβίζοντάς
μας, όταν είμαστε σε μια τρομοκρατημένη κατάσταση, ή όταν από φόβο και
καχυποψία αποφεύγουμε την εμπειρία της ζωής, τότε υπάρχει πρόβλημα και
μιλάμε για ένα φόβο που είναι καλύτερα να υπερνικηθεί. Τέτοιοι φόβοι μάς
παραλύουν και μας αποξενώνουν από την αυθεντικότητά μας. Ο φόβος
ανέκαθεν λειτουργούσε στον άνθρωπο ως μέσο συμμόρφωσης και πειθαρχίας.
Θέλοντας να κατευνάσουν την ένταση του φόβου οι άνθρωποι, δέχονται την
οποιαδήποτε προτεινόμενη λύση την οποία σε κάθε άλλη περίπτωση θα
απέρριπταν. Στοχεύοντας σ’ αυτό επιβάλλεται ο φόβος σε πολλές
διαφορετικές καταστάσεις και περιπτώσεις. Επακόλουθα και σε πολλούς
διαφορετικούς χώρους και επαγγέλματα. Ο φόβος συχνά λειτουργεί ως
εργαλείο που αποσκοπεί στην αποφυγή διεκδίκησης δικαιωμάτων και
ελευθεριών από τον κόσμο. Ο φόβος χρησιμοποιείται για να καταστείλει τα
εργατικά κινήματα, το συνδικαλισμό, το δικαίωμα στη διαδήλωση και την
απεργία, καταπατώντας ελευθερίες στο όνομα της ασφάλειας. Η επιβολή του
φόβου πραγματοποιείται με βίαιες διαδικασίες. Πιο συγκεκριμένα προσπαθούν
να μας καταστήσουν αδρανείς μέσω εδικών σωμάτων ‘ασφάλειας’, τα οποία
αποστέλλονται σε κινήματα διαμαρτυρίας με υποτιθέμενο σκοπό την
προστασία των πολιτών, ενώ ουσιαστικά πραγματοποιούν ακριβώς το
αντίθετο χρησιμοποιώντας σωματική και λεκτική βία. Άρα ο φόβος είναι
προϋπόθεση αποδοχής της εξουσίας και πρωταρχικό εργαλείο προώθησης της.
Εκείνοι που πραγματικά χρειάζονται το φόβο στη σημερινή αλλά και σε κάθε
κοινωνία είναι οι υψηλά ιστάμενοι, εκείνοι που ασκούν την εξουσία, είναι
εκείνοι που έχουν καταλάβει ότι μπορείς να κάνεις τους άλλους να κάνουν τα
πάντα εάν φοβούνται, εκείνοι που γνωρίζουν ότι ένας εντελώς άφοβος
άνθρωπος είναι εξαιρετικά επικίνδυνος σε σχέση με έναν φοβισμένο.
Μια τάξη από τις ισχυρότερες της κοινωνίας είναι εκείνη της πολιτικής.
Σύμφωνα με τον Corey Robin ο πρώτος που διέκρινε τις διαστάσεις του
πολιτικού φόβου και αντιλήφθηκε πως για την παραγωγή του είναι αναγκαία η
συμβολή των ιεραρχικά ανωτέρων τάξεων υπήρξε ο Thomas Hobbes. Εκείνος
αντιλαμβανόταν την άσκηση πολιτικού φόβου ως κάτι θετικό, θεωρούσε τον
φόβο ως μια πολιτική διαδικασία στην υπηρεσία εκείνων που ασκούν την
εξουσία, ως μέσο διασφάλισης της εξουσίας. Σύμφωνα με το βιβλίο του
«Leviathan» ο φόβος είναι το μοναδικό που προκαλεί υπακοή στο νόμο, άρα
είναι χρήσιμος για το κράτος, έτσι ώστε εκείνο να κατέχει το μονοπώλιο της
απόλυτης εξουσίας. Ο Corey Robin στο βιβλίο του «Φόβος: η ιστορία μιας
πολιτικής ιδέας» αναλύει και τη θέση του Charles-Louis de Secondat, γνωστού
ως Μοντεσκιέ, για το φόβο. Σύμφωνα με το Γάλλο φιλόσοφο ο φόβος δεν
είναι αποτέλεσμα των νόμων και των θεσμών, αλλά συνέπεια της πολιτικής
αυθαιρεσίας του δεσπότη. Και για τους δύο λοιπόν ο φόβος αποτελεί μια
πολιτική διαδικασία που εξυπηρετεί εκείνους που κατέχουν την εξουσία. Ας
εξετάσουμε όμως και τις απόψεις Ελλήνων της σημερινής κοινωνίας. Ο
Γιώργος Μανιάτης γράφει στο «Αριστερό Βήμα» και υποστηρίζει ότι η πολιτική
διαχείριση του φόβου είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματική για τους μηχανισμούς
της εξουσίας όταν αυτός είναι ορατός ως καθημερινό βίωμα. Αν κανείς
αναλύσει την ρητορική, την προπαγάνδα της κυβερνητικής πολιτικής, θα
διαπιστώσει ότι προσπαθεί με κάθε τρόπο να διαμορφώσει ένα φοβικό πλαίσιο
στο οποίο θα εγκλωβιστούν οι πολίτες, να διαμορφώσει μια κατάσταση στην
οποία ο λαός θα πιστεύει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση και έτσι θα αποδεχτεί
οτιδήποτε του επιβάλλουν. Σύμφωνα με τον Γιώργο Μανιάτη η άσκηση φόβου
από την εξουσία στο λαό, η φοβική εξουσία, είναι κάτι που εξυπηρετεί όσους
την κατέχουν, καθώς με την πολιτική εκφοβισμού διασφαλίζουν εκείνοι την
κυριαρχία τους. Επιπλέον, πολιτικά πρόσωπα ισχυρίζονται ότι κάθε διαφωνία
με την πολιτική της κυβέρνησης και των συμμάχων της ισοδυναμεί με «εθνικό
διχασμό», ο οποίος, σύμφωνα με τους ίδιους δε θα είναι λύση για τα
προβλήματά μας.
Ο φόβος καθορίζει και τη συμπεριφορά της εξουσίας αφού η ίδια φοβάται για
την απώλεια της κυριαρχίας της. Εκδηλώνει το φόβο της με επίδειξη και
άσκηση βίας. Bιασπείρει και διαχέει το φόβο επιχειρώντας να τον καταστήσει
διαρκή συνθήκη της αναγνώρισης και αποδοχής της. Η εξουσία καθολικοποιεί
το φόβο. Bιαμορφώνει, δια του φόβου, τους όρους πρόσληψης της κυριαρχίας
της. Η διαδικασία αυτή έχει σήμερα, στις συνθήκες της κρίσης, πολλαπλάσια
ισχύ λόγω της δυνατότητας διασποράς ενός έντονα δραματοποιημένου φόβου
από τα ποικίλα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Στην ουσία αυτό συμβαίνει εξαιτίας
της ανεξέλεγκτης επιθυμίας τους να συνεχίσουν να κατέχουν την κυριαρχία. Η
προσδοκία τους να παραμείνουν στην εξουσία είναι τόσο έντονη, με
αποτέλεσμα να φανερωθεί η αδυναμία και η ανασφάλεια που νιώθουν. Όπως
αναφέρει κι ο αμερικανός φιλόσοφος και ποιητής Ραλφ Γουόλντο Έμερσον ‘Οι
άνθρωποι που επιθυμούν να εμπνέουν τρόμο, δείχνουν πως είναι
φοβητσιάρηδες’.
Από το παραπάνω κείμενο συμπεραίνουμε ότι ο φόβος είναι ένα από τα
αρχαιότερα συναισθήματα, διαχρονικό και πανανθρώπινο. Τελικά η χρήση του
φόβου είναι εκείνη που θα καθορίσει αν ο φόβος θα χαρακτηριστεί ωφέλιμος
ή επιζήμιος, ο τρόπος με τον οποίο τον χρησιμοποιούμε και ο λόγος για τον
οποίο τον επιβάλουμε. Πολλές φορές ο φόβος μπορεί να αποδειχθεί σωτήριος,
και να λειτουργήσει υπέρ των φοβισμένων. Άλλοτε πάλι λειτουργεί αρνητικά
για τους φοβισμένους και εξυπηρετεί μονάχα συμφέροντα ή ανησυχίες των
ισχυρών, οι οποίοι χρησιμοποιούν το φόβο, το εντονότερο συναίσθημα, με
σκοπό να ελέγξουν την πολιτική συμπεριφορά των λαϊκών μαζών και να
εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους. Στην ουσία λοιπόν όλα ξεκινούν από τον
φόβο σε προσωπικό επίπεδο. Τον εκφοβισμό τον έχουν ανάγκη εκείνοι που
φοβούνται για να διώξουν ή ακόμα να περιορίσουν τον ατομικό τους φόβο.
Στην πολιτική οι κατέχοντες εξουσία φοβίζουν το λαό επειδή οι ίδιοι
φοβούνται να χάσουν τη θέση τους και μαζί με εκείνη και τα οφέλη που
αποκομίζουν από αυτή. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ ‘Οι
δειλοί πεθαίνουν πολλές φορές πριν το θάνατο τους’. Οι άνθρωποι λοιπόν που
έχουν συνειδητοποιήσει το νόημα της φράσης αυτής, είναι εκείνοι που ζουν
πραγματικά καθώς είναι αρκετά θαρραλέοι έτσι ώστε να καταφέρουν να
αντιμετωπίσουν τους φόβους τους, να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να
πάρουν ρίσκα αγνοώντας τις ανησυχίες τους και ξεπερνώντας τους εαυτούς
τους.
Ονομασία ομάδας:«Κόκκινη Ανοσία »
Μέλη ομάδας
Αποστολάκη Κατερίνα
Αποστολάκης Μιχάλης
Βανταρακης Παύλος
Γαβριλακη Μαίρη
Γρινιεζακη Μαρία
4.ΕΝΟΧΟΣ Ή ΕΝΤΙΜΟΣ
Θέμα:Η ταύτιση του τρόπου αντιμετώπισης των πολιτών από τους
κατασταλτικούς μηχανισμούς ανεξαρτήτως της δράσης τους και ο καθορισμός
του μέλλοντος μας από πολιτικούς ανέντιμους που
θυσιάζουν τα πάντα στον βωμό των δικών τους συμφερόντων.
Στόχος: Η αφύπνιση των πολιτών και το τέλος της ανοχής.
Περιληψη: Στο κείμενο αυτό αναφέρεται η ταύτιση των πολιτών ανεξάρτητα
από το μέγεθος της ενοχής τους. Αρχικά ,προβάλλονται τα μέσα ποινικής
καταστολής και η στάση των κατασταλτικών μηχανισμών απέναντι στους
αδικημένους πολίτες .Στη συνέχεια ,θίγεται το ζήτημα της εντιμότητας στον
πολιτικό χώρο και της ατιμωρησίας που επικρατεί σ’αυτόν. Επιπρόσθετα
,επισημαίνεται η ιδεολογία της μισαλλοδοξίας μέσω της οποίας κάποιοι
επιβάλλουν τις απόψεις τους ενώ παράλληλα διαβάλλουν εκείνες των άλλων
.Τέλος ,υπογραμμίζεται η συλλογική ευθύνη των πολιτών και το μερίδιο αυτής
λογω της παθητικής στάσης τους να επιδιώκουν ανοχή στον πολιτικό κόσμο.
«Ένοχος ή έντιμος», δύο διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων στις οποίες
παρόλο που υπάρχει τεράστιο χάσμα μεταξύ τους εισπράττουν την ίδια
αντιμετώπιση από την εξουσία. Αυτή η θέση τεκμηριώνεται από το γεγονός
ότι είτε πρόκειται για τον μεγαλύτερο εγκληματία είτε για έναν φτωχό
άνθρωπο που δεν πλήρωσε το χρέος του οι τρόποι καταστολής και
αντιμετώπισης ταυτίζονται. Κατά την ίδια λογική η επιβολή του νόμου είναι η
ίδια τόσο για τους απλούς πολίτες που διαδήλωσαν ειρηνικά διεκδικώντας τα
δικαιώματα και τα κεκτημένα τους όσο και για εκείνους που φορούν
κουκούλες και λεηλατούν τις περιουσίες του άμαχου πληθυσμού.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ
Οι κατασταλτικοί μηχανισμοί του κράτους (αστυνομία, δικαστήρια , φυλακές)
δεν είναι ουδέτεροι μηχανισμοί. Ο τρόπος που ενεργούν είναι αντίθετος από
τον ουσιαστικό τους ρόλο καθώς αντί να προστατεύουν τους αδικημένους
πολίτες, υπερασπίζονται το συμφέρον της άρχουσας τάξης. Χρησιμοποιούν
τον ποινικό νόμο με σκοπό να επιβάλλουν στην κοινωνία την αντίληψη ότι
δικαιούται , δύναται και υποχρεούται να είναι εκείνος που θα αναχαιτίσει το
έγκλημα. Επομένως η ποινική καταστολή είναι επινόηση ενός συστήματος
που έχει καταφέρει να εξουσιάσει τη συνείδηση του κοινωνικού συνόλου.
Μέρος της στρατηγικής αυτών των μηχανισμών είναι η κατοχή του
ολοκληρωτικού ελέγχου της καθημερινής ζωής των πολιτών ακόμα και της
σκέψης αυτών. Πίσω όμως από αυτό το επιβλητικό πρόσωπο της εξουσίας
κυριαρχεί ο φόβος , ο οποίος και είναι η ρίζα της συμπεριφοράς της ενάντια
στους πολίτες. Η εκδήλωση του φόβου αυτής , γίνεται με κάποιο τρόπο
αυτοάμυνας καθώς επιδεικνύεται και ασκεί βία. Προσπαθεί να διασπείρει το
φόβο επιχειρώντας να τον καταστήσει διαρκή συνθήκη της αναγνώρισης και
της αποδοχής της. Εκφοβίζοντας το σύνολο πετυχαίνει να παρεμποδίσει και
να αποτρέψει το ξέσπασμα οργανωμένων συμπεριφορών, αντιδράσεων και
κοινωνικοπολιτικών διεκδικήσεων.
Ο Πλατωνικός στοχασμός επισημαίνει ότι κυριαρχούν δύο είδη φόβου στους
νόμους αυτού του επικείμενου κακού και εκείνου της κοινής γνώμης .
Επομένως η ποινική καταστολή έχει δυσχερείς επιπτώσεις και στην κοινωνία.
Εκεί ο φόβος είναι περισσότερο διογκωμένος καθώς προέρχεται από
κοινωνικές αναταραχές όπως η αποσύνθεση του αισθήματος ασφάλειας και η
αντικατάσταση κάθε καθεστώτος ανομίας. Έτσι , ο πολιτικός φόβος
διαστέλλει το εσωτερικό σκοτάδι του ανθρώπου με αποτέλεσμα να γεμίζει
ενοχές και να αναζητά τα αίτια της υπάρχουσας κατάστασης. Οι πολίτες
παραμένουν στα σπίτια τους κλεισμένοι φοβούμενοι να εκφράσουν τις
απόψεις τους και μένοντας άπραγοι. Καθημερινά, πέφτουν θύματα πολιτικής
χειραγώγησης από την εξουσία που καταπατά κάθε είδους δικαίωμα που με
αιματηρούς αγώνες είχαν κατακτήσει.
Το όραμα ενός «πολίτη που αποφασίζει» δηλαδή κοινωνική συναίνεση και
εξειρήνευση μοιάζει πολύ μακρινό . Ο εκφοβισμός αποτελεί ισχυρό
δηλητήριο που παραλύει τη δράση και την αντίσταση στην επέλαση
οποιασδήποτε εξουσίας . Έτσι η πολιτική ανησυχία οδηγεί σε ακινησία.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ
Η εντιμότητα στην πολιτική είναι αποτέλεσμα της δύναμης, ενώ η υποκρισία
αποτέλεσμα της αδυναμίας.
Στις μέρες μας η χώρα μας πάσχει από όχι μόνο οικονομική κρίση, αλλά και
από κρίση ηθικής και εντιμότητας, κυρίως των πολιτικών και ειδικότερα αυτών
που κατέχουν μεγάλη εξουσία στα χέρια τους.
Εάν ζούσαμε σε μια... άλλη χώρα, κατά προτίμηση ευνομούμενη, με
δημοκρατία που λειτουργεί και πολιτικούς που ελέγχονται, κατά πάσα
πιθανότητα θα είχαμε μια βεβαιότητα: ότι, ανεξάρτητα από τις όποιες
πολιτικές αυθαιρεσίες, το όποιο έγκλημα θα είχε και την ανάλογη τιμωρία. Σε
αντίθεση με την χώρα μας που κόμματα ενώ βρίσκονται στην αντιπολίτευση
κατηγορούν και κάνουν τα πάντα για να βασιλεύσει
η αλήθεια, λίγο καιρό αργότερα ψηφίζουν κατά της παραπομπής πολιτικών
προσώπων όπου οι ίδιοι πριν μικρό χρονικό διάστημα και έδειχναν να θέλουν
επιτέλους να απομακρύνουν τα <<μαύρα πρόβατα>> που έχουν απομείνει
στην πολιτική σκηνή της χώρας .
Bυστυχώς για εμάς όμως ισχύει μάλλον αυτό που είχε πει ο Βλαδίμηρος
Ίλιτς Λένιν(σοβιετικός ηγέτης)ότι <<στην πολιτική, ηθική δεν
υπάρχει, υπάρχει μόνο σκοπιμότητα>>και αυτό αποδεικνύεται μέσα από
τις συγκαλύψεις και τις ατασθαλίες που γίνονται με αποτέλεσμα να μην
τιμωρείτε ποτέ κανείς και αν ποτέ κάποιος τιμωρηθεί, θα τιμωρηθεί μόνο έναν
προσπαθήσει να πάει κόντρα στο σύστημα και στην λογική περί ευθηνής
πολιτικών προσώπων που πρόσφατα ψηφίστηκε και από την Ελληνική βουλή
με νομό που απελάσει τους πολιτικούς από τις ευθύνες των πράξεων τους.
Πως μετά
Ένα τρανταχτό παράδειγμα που έδειξε την έλλειψη ηθικής και εντιμότητας
στον πολίτικο χώρο πριν λίγο καιρό ήταν το θέμα του χρηματισμού πολιτικών
κόμματων από τα ταμεία του Γερμανικού κολοσσούSIEMENS ,
αλλά ας αφήσουμε στην άκρη τη χυδαία φαρσοκωμωδία για τις μίζες από το
γερμανικό μεγαθήριο και τους πολιτικούς απατεώνες που τις μασούσαν για
χρόνια και ας κρατήσουμε τον συμβολισμό: η καταψήφιση της πρότασης (για
την ακρίβεια: μη ψήφιση μέσω «διαρροών!) έγινε ακριβώς τη μέρα που
έπεφτε ο βαρύς κανονιοβολισμός για το τσουνάμι... «επενδύσεων» που θα
μας φέρουν οι Γερμανοί το επόμενο διάστημα. Κάτι σαν ομολογία εξαγοράς:
«Κλείνουμε την έρευνα για να πάρουμε επενδύσεις». Παράλληλα στην μόνη
περίπτωση που το σύστημα πήγε να αντισταθεί και να προσπαθήσει επιτέλους
να ολοκληρώσει τις διαδικασίες παραπομπής πολιτικών πριν η βουλή
κλείσει(για καλοκαιρινές διακοπές) αμέσως με μια επίδειξη ισχύος υποβάθμισαν
την χώρα μας ανεβάζοντας κατά 110 μονάδες βάσης ,φθάνοντας στις 2.200!
Αυτό δείχνει ότι πίσω από το σκάνδαλο βρίσκονται τεράστια συμφέροντα που
μέσω δωροδοκιών και απειλών ανάλογα με της αντιδράσεις της εκάστοτε
κυβέρνησης.
Αυτό σημαίνει πως ο τζόγος, το πόκερ στην πλάτη της χώρας συνεχίζεται, ενώ
την ίδια ώρα το πολιτικό της προσωπικό κυριολεκτικά έχει χάσει κάθε επαφή
με την πραγματικότητα. Είναι αυτή τη στιγμή η χώρα που υφίσταται όσα
υφίσταται επειδή όχι μόνο υπήρξε απίστευτη ανικανότητα και ιδιοτέλεια, όχι
μόνο επειδή είναι η χώρα της απόλυτης ατιμωρησίας, αλλά και επειδή είναι η
χώρα όπου με άλλα κοιμόμαστε και άλλα ξυπνάμε.
Η ΜΙΣΣΑΛΟ?ΟΞΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Θα ασχοληθούμε με αυτήν την πολιτική/ιδεολογική μισαλλοδοξία που κάποιες
φορές έχει καταφέρει να μας κλείσει τα στόματα. Οι αποστολείς αυτής της
μισαλλοδοξίας αρνούνται κάθε άλλη άποψη, όχι απλά την αρνούνται, την
εχθρεύονται. Και σιγά σιγά αυτήν η έχθρα απλώνεται. Προσπαθούν να
επιβάλλουν την ιδεολογία τους στους άλλους και όταν δεν το καταφέρνουν με
το καλό, είτε βάζουν μπροστά άλλα μέσα, υποκλινόμενοι μπροστά σε αυτό το
τόσο χιλιοειπωμένο και παρεξηγημένο «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» και όποιος
σωθεί σώθηκε, είτε προσπαθούν υποχθόνια να διαβάλλουν τις άλλες
ιδεολογίες, δηλαδή να τις βάλουν στο περιθώριο. Συνήθως τον πρώτο τρόπο
επιλέγουν μισαλλόδοξοι που κατέχουν κάποιες θέσεις ελέγχου και μέσω
μπορούν να επιβάλλουν τις «ιδέες τους». Από την άλλη, οι μισαλλόδοξοι
«δεύτερης» κατηγορίας επιλέγουν τον δεύτερο τρόπο, προσπαθώντας να
περάσουν τον μήνυμα, ότι κάθε διαφορετικό από αυτούς είναι περιθώριο. Και
εμείς οι τακτικοί άνθρωποι δεν θέλουμε το περιθώριο!!!
ΕΝΟΧΗ,Η ΑΝΟΧΗ ΜΑΣ
Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, μιλάμε με πάθος κατά των «σάπιων πολιτικών
και του άθλιου πολιτικού συστήματος». Περιγράφουμε με τα χειρότερα λόγια
την καθημερινότητά μας και φανταζόμαστε από γκρίζα έως κατάμαυρη τη ζωή
μας στο άμεσο μέλλον. Όμως, στις συζητήσεις για την κατάσταση που έφτασε
ο τόπος, δεν άκουσα ποτέ φωνές αυτοκριτικής. Κανένας πολιτικός δεν
ανακάλεσε από τη μνήμη του πράξεις καθώς και την ευθύνη που φέρουμε
όλοι, όντες έτσι συνυπεύθυνοι στο να είναι πραγματικά αντάξιοί μας οι
σημερινοί πολιτικοί ηγέτες.
Η πλειονότητα των πολιτών, παρακάλεσε τον τοπικό πολιτευτάκο για ένα
ρουσφέτι. Η πλειονότητα των γονέων φρόντισε να διορίσει «από το
παράθυρο» τα παιδιά της στο Bημόσιο, γνωρίζοντας ότι έτσι στηρίζει την
αναξιοκρατία και κλείνει την πόρτα σε έναν πραγματικά ικανό νέο. Η
πλειονότητα των πολιτών «λάδωσε» γιατρούς δημόσιων νοσοκομείων,
εφοριακούς, υπαλλήλους, ασφαλιστικών ταμείων, δημοσίων υπηρεσιών κ.ά.
αφού κατά το κοινώς λεγόμενο «αν δεν λαδώσεις δεν κάνεις τη δουλειά σου
και μπορεί να κλείσει και η επιχείρησή σου». Πολλοί ζήτησαν και έλαβαν
παράνομες γεωργικές επιδοτήσεις. Πολλοί κτίσανε κατά παράβαση της
πολεοδομικής νομοθεσίας.
Όσοι δεν ανήκουν σε αυτή την πλειονότητα, γνώριζαν, έβλεπαν,
παρακολουθούσαν την προϊούσα κοινωνική σήψη. Ανέχτηκαν επί δεκαετίες
τον δυσώδη κατήφορο. Και αυτή η ανοχή δραστών και θεατών, συνιστά τη
μεγαλύτερη ενοχή μας. Αυτή η ανοχή δημιούργησε πρότυπα αντικοινωνικής
συμπεριφοράς, συμπεριφορές ατομικισμού, βολέματος και απομονωτισμού
στους νέους και μας οδήγησε σταδιακά στην μέγιστη εσωστρέφεια, στην
διόγκωση του προσωπικού και την άπωση του συλλογικού.
Έτσι αδύναμους, απομονωμένους, χωρίς πολιτική σκέψη και συνείδηση,
αμήχανους, βωβούς και άπραγες μας άγουν και μας φέρουν πολιτικοί χωρίς
ανάστημα, οι οποίοι υποτιμούν συνεχώς και προκλητικά τη νοημοσύνη μας. Οι
οποίοι έχουν την πεποίθηση ότι έχουν χαθεί τα υγειή αντανακλαστικά, επειδή
βολεμένη η κοινωνία στον μικρόκοσμο των επιμέρους συμφερόντων της,
ανέχθηκε επί δεκαετίες την πελατειακή άσκηση της εξουσίας. Είναι αυτοί οι
διαβρωμένοι και υπαίτιοι, που σπεύδουν να μιλήσουν για την ανάγκη
ανανέωσης της πολιτικής ζωής, την οποία κατά αυτονόητο για αυτούς τρόπο
πρέπει να εμπιστευτούμε αποκλειστικά στους ίδιους. Είναι αυτοί και αυτές,
που μετείχαν με υπεύθυνες θέσεις στην διαδικασία κατάρρευσης του
πολιτικού συστήματος και της ουσιώδους δημοκρατικής αρχής του κράτους
δικαίου και τώρα εμφανίζονται ως σωτήρες μας.
Οι ενοχές μας δεν αναιρούν φυσικά τις ευθύνες του λεγόμενου πολιτικού
κόσμου. Ο οποίος θα βρεθεί στη γωνία - όχι μόνον απολογούμενος με ένα
αστείο “αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη” - πραγματικά απόβλητος, μόνον
όταν ορθώσουμε ανάστημα ως λαός, αναλαμβάνοντας τις δικές μας ευθύνες.
Η καθημερινά διογκούμενη οργή των πολιτών πρέπει να μορφοποιηθεί. Να
εκφραστεί δημιουργικά και όχι καταστροφικά. Πρέπει να γίνει πηγή
παραγωγής πολιτικής και όχι τυφλής βίας, ώθηση διαφυγής από το σημερινό
αδιέξοδο. Η πολιτική σκέψη, η σύμπνοια, η αγάπη στον άνθρωπο, η
συμμετοχή σε συλλογικές προσπάθειες μπορούν ίσως να μας χαρίσουν
χαμόγελα αισιοδοξίας, ανεξάρτητα από τις μέχρι τώρα κομματικές μας
προτιμήσεις. Μήπως επιτέλους πρέπει να δώσουμε προσοχή σε κάποιες φωνές
που μοιάζουν μέχρι σήμερα εκτός συστήματος;
ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΦΙΛΟΣΟΦAΝ
«Bεν μπορεί να σταθεί η εξουσία, όταν στηρίζεται στην αδικία,
στην επιορκία και στην προδοσία.»
?ημοσθένης
«Εκείνος που διατάσσει η σύνεση να είναι η υπέρτατη εξουσία,
νομίζει πως κυβερνούν ο Θεός και οι νόμοι. Εκείνος όμως που
δίνει την εξουσία στον άνθρωπο την παραδίνει σε θηρίο. Γιατί η
εμπάθεια αυτών που ανεβαίνουν στην εξουσία φέρνει την
καταστροφή και στην περίπτωση ακόμα που είναι οι καλύτεροι
άνθρωποι. Γι' αυτό, ο νόμος είναι λογική χωρίς εμπάθεια.»
Αριστοτέλης
«Ο καλός πολίτης πρέπει να ξέρει και να κυβερνιέται και να
κυβερνάει.»
«Η εξουσία που αποκτήθηκε παράνομα, ποτέ δεν χρησιμοποιείται
για το καλό των ανθρώπων.»
Τάκιτος
«Η εξουσία, που όλοι την κυνηγάνε, είναι δυσκολομεταχείριστη
και κάνει όσους την αγαπούν να παραφρονούν. Μοιάζει με τις
ερωμένες, που προκαλούν την αγάπη, όμως καταστρέφουν τους
εραστές τους.»
http://www.sansimera.gr/quotes/authors/113
Αριστοτέλης
«Τρία πράγματα πρέπει να θυμάται κανείς όταν βρίσκεται στην
εξουσία: Ότι κυβερνάει ανθρώπους, ότι πρέπει να διαχειρίζεται την
εξουσία σύμφωνα με το νόμο και ότι δεν θα κυβερνάει αιώνια.»
Αγάθων
Ονομασία ομάδας: « Οι Μπεζ Καταδικοι »
Μέλη ομάδας
Αερακης Σταύρος
Ανδρουλάκης Μάνος
Γενιτσαριδη Γωγώ
Γωνιανακη Μαρία
5.Ο ΦΟΒΟΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΛΥΕΙ Η ΠΑΡΑΚΙΝΕΙ
ΘΕΜΑ Ο φόβος ως αιτία παράλυσης ή (και) παρακίνησης του ανθρώπου.
ΣΤΟΧΟΣ Να αντιληφθούμε πότε ο φόβος μας παρακινεί να ενεργήσουμε σε
κάτι που είμαστε αντίθετοι και πότε μας παραλύει.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου. Είναι ένας μηχανισμός
προστατευτικού χαρακτήρα, μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του
οργανισμού χωρίς να απαιτείται συνειδητή σκέψη. Ο φόβος πρέπει να
διακρίνεται από τη σχετική συναισθηματική κατάσταση του άγχους το οποίο
εκδηλώνεται σαν εσωτερική ένταση και το οποίο συνήθως συμβαίνει χωρίς
την ύπαρξη οποιασδήποτε εξωτερικής απειλής, απειλής μάλιστα που γίνεται
αντιληπτής ως ανεξέλεγκτης ή αναπόφευκτης. Πρέπει επίσης να διαχωρίσουμε
τον Φόβο από τον Τρόμο. Είναι δύο διαφορετικές έννοιες που πολλές φορές
επιτυγχάνουν παρόμοια αποτελέσματα αλλά στην περίπτωση του Τρόμου
συνήθως αυτά είναι καταστροφικά.
Ο Τρόμος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα στιγμιαίο συναίσθημα που
προκαλείται από ένα ερέθισμα. Εν αντιθέσει ο Φόβος είναι ένα αίσθημα
διάρκειας. Χαράζεται μέσα μας και χρειαζόμαστε αρκετά μεγάλο ψυχικό
σθένος για να τον ξεπεράσουμε. Συνήθως ο τρόμος είναι ένα παράγωγο του
φόβου το οποίο το συναντάμε σαν πρόλογο του. Μετά από ένα γεγονός το
οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να τρομάξουμε, είναι πολύ πιθανόν ανάλογα και
την εμπειρία, αυτό που μας τρόμαξε να χαραχθεί μέσα μας δημιουργώντας
μας έτσι μία φοβία. Από μία άλλη άποψη, ο τρόμος είναι το κρεσέντο του
φόβου. Είναι εκείνο το ξέσπασμα με το οποίο ο φοβισμένος άνθρωπος πλέον
κάνει αρκετά εμφανές, την ψυχολογική κατάσταση στην οποία έχει εισέλθει. Ο
τρόμος είναι πλέον στις μέρες μας άρρηκτα συνδεδεμένος με τον πανικό.
Στην περίπτωση της συναισθηματικής κατάστασης του φόβου έχουμε να
κάνουμε σχεδόν πάντα με μελλοντικά γεγονότα, με καταστάσεις ή
συμπεριφορές τις οποίες μπορούμε να διαφύγουμε ή να αποφύγουμε. Ο
φόβος θα μπορούσε επίσης να είναι μια στιγμιαία αντίδραση σε κάτι που
συμβαίνει στο παρόν. Όταν όμως ο φόβος συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν
υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και σε καταστάσεις υπερβολικού στρες, τότε
μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στην φυσιολογική αντιμετώπιση
της καθημερινότητας του ατόμου. Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος
φόβος κάποιου συγκεκριμένου αντικειμένου ή κατάστασης, που έχει ως
αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής αυτού αντικειμένου που στην
πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία πηγή κινδύνου.
Η διαχείριση του φόβου έχει γίνει όχι μόνο βασικό πολιτικό διακύβευμα αλλά
και συγκεκριμένο εργαλείο άσκησης πολιτικής στις μέρες μας. Bεν είναι τυχαίο
άλλωστε ότι η ίδια η άνοδος των οικολογικών ευαισθησιών θα στηριχθεί σε
μια αποκαλυπτική αντίληψη των οικολογικών κινδύνων και καταστροφών. Στο
ίδιο πλαίσιο μπορεί κανείς να δει ήδη από τη δεκαετία του 1970 και την κρίση
του Κράτους – Πρόνοιας, την ολοένα και κλιμακούμενη ενασχόληση με το
φόβο της εγκληματικότητας σε επάλληλα κύματα σε μια σειρά από
σχηματισμούς, έχοντας ως επακόλουθο και αντίστοιχες τομές στην αντι-
εγκληματική πολιτική, αλλά και συγκεκριμένες μαζικές κοινωνικές πρακτικές,
από τη φυγή προς τα προάστια έως τις περιφραγμένες κοινότητες
(gatedcommunities). Είχε προηγηθεί βέβαια και ο άλλος μεγάλος «φόβος» για
τις δυτικές κοινωνίες, αυτός του «κόκκινου κινδύνου», που όμως ήδη από το
δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960 είχε μετριαστεί είτε λόγω της ύφεσης
του Ψυχρού Πολέμου, είτε εξαιτίας του κοινωνικού και πολιτικού
ριζοσπαστισμού. Όμως, δεν ισχύει το ίδιο και για τον άλλο κλιμακούμενο μετά
τις αρχές τις δεκαετίας του 1990 γεωπολιτικό φόβο, την τρομοκρατία.Ο φόβος
λοιπόν είναι ένα συναίσθημα, που όλοι έχουμε σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Η
ύπαρξη του είναι συχνά απαραίτητη, καθώς μας βοηθάει στο να ελέγχουμε και
να μετριάζουμε τις πράξεις μας, όπως επίσης, και στο να συνειδητοποιούμε
τον κίνδυνο. Ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά μας, και πετυχαίνουμε την
αποφυγή αυτού του κινδύνου.Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει πως ο φόβος
προκαλεί μόνο καλό. Η ωφέλεια του στηρίζεται στο σωστό ποσοστό και την
κατάλληλη παρουσία του. Με λίγα λόγια, όποιος φοβάται υπερβολικά, υπάρχει
κίνδυνος να καταλήξει ψυχολογικά άρρωστος.
Ο πάσχων φοβάται ότι θα φοβηθεί το ο,τιδήποτε και, τελικά, τρελαίνεται,
παραλύει. Ακόμη, η παρουσία φόβου σε ακατάλληλες στιγμές ή σε εντελώς
απλές περιστάσεις οδηγεί, επίσης, σε πανικό.Ο μηχανισμός που μπορούμε
άμεσα να συνδέσουμε με τον Φόβο, είναι η άμυνα και η αυτοπροστασία. Όταν
αισθανόμαστε Φόβο, το σώμα μας προετοιμάζεται και μας ενημερώνει ότι για
κάποιο λόγο απειλούμαστε. Πριν αναπτύξουμε αρκετά τη νοημοσύνη και τη
λογική μας, αυτό το αίσθημα αρκούσε για να μας βγάλει από πολλούς
μπελάδες. Ένας περίεργος ήχος και τα πόδια μας είχαν την εντολή να τρέξουν
γρήγορα και να αποφύγουν την περίπτωση επίθεσης από κάποιο αρπαχτικό.
Το κοίταγμα προς τα κάτω από ένα ψηλό σημείο, μας δημιουργούσε φόβο και
έτσι ποτέ δεν θα πηδούσαμε κάτω, οπότε αποφεύγαμε να χτυπήσουμε
σοβαρά με κίνδυνο την ζωή μας. Όμως ο φόβος, σήμερα, και ειδικά ο φόβος
που έχει να κάνει με γεγονότα που δεν σχετίζονται με την άμεση επιβίωσή
μας, ίσως είναι ένα πλέον ζημιογόνο και ξεπερασμένο χαρακτηριστικό…
Η δεύτερη λειτουργία του φόβου είναι ότι αυτός σχετίζεται και με την
εμπειρία! Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία εμπειρία πρωτόγνωρη, η οποία
δεν μας έχει ξανά συμβεί στην ζωή μας, ούτε την έχουμε αναγνωρίσει κάπου
αλλού, τότε η λογική μας είναι αδύναμη. Η λογική λειτουργεί με δεδομένα, και
όταν αυτά απουσιάζουν, τα ένστικτα παίρνουν τα ηνία.
Ο φόβος είναι ένα αρχέγονο ανθρώπινο συναίσθημα το οποίο συχνά
χρησιμοποιείται από αυτούς που προσπαθούν να ελέγξουν τον όχλο. Ο
άνθρωπος μπορεί να κάνει υπέροχα αλλά και πολύ απαίσια πράγματα όταν
παρακινείται από το φόβο.Είναι το βασικό ένστικτο επιβίωσης το οποίο μπορεί
να συνοψιστεί στην πρόταση « Καλύτερα να προσέχω γιατί μπορεί να μου
κάνεις κακό». Ο φόβος δε βασίζεται στη λογική και είναι απο τις καλύτερες
τεχνικές που χρησιμοποιουν οι προπαγανδιστές. Στηριζόμενοι στους
ανθρώπινους φόβους που παρουσιάζονται με μια εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία
( ξενοφοβία , φόβος της τρομοκρατίας , οικονομική κρίση , οικολογικές
καταστροφές, ασθένειες, υπερπληθυσμός , παραβίαση της ιδιωτικής ζωής ,
διακρίσεις παντώς είδους) και σε συνδοιασμό με την ανασφάλεια που
δημιουργείται ή οποία πολλαπλασιάζει το φόβο , προσπαθούν να τους
εγκαταστήσουν μόνιμα για να μπορουν να ελέγξουν καλύτερα τις ανθρώπινες
μάζες. Στην προσπάθεια αυτή εκμεταλλεύονται συχνά και τη γενική άγνοια
που επικρατεί για τα συγκεκριμένα θέματα.
Ο φόβος είναι ένα απο τα πιο εξουθενωτικά ανθρώπινα συναισθήματα. Ο
άνθρωπος που φοβάται μπορεί να κάνει τα πάντα , μπορεί να πει τα πάντα ,
δέχεται τα πάντα ή απορρίπτει τα πάντα , εαν αυτό τον κάνει να αισθάνεται
πιο ασφαλής για τον ίδιο του τον εαυτό , την οικογένειά του ή τη χώρα του .
Ο φόβος λειτουργεί σαν φυλακτό . Το άτομο που φοβάται ελέγχεται
ευκολότερα. Παραδίνει τα όπλα και την ελευθερία του πεπεισμένος πως το
κάνει για το δικό του καλό για τη δική του ασφάλεια. Πείθεται να παραδώσει
την ελευθερία του εθελοντικά. Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη του ελέγχου με το
φόβο.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως το κίνητρο μέσω του φόβου χρησιμοποιείται γιατί
είναι πολύ δυνατό και έχει άμεσα αποτελέσματα. Το άτομο παρακινείται να
δράσει λόγω του ότι φοβάται πως αν δεν προβεί στη συγκεκριμένη δράση θα
έχει άσχημες συνέπειες. Το κακό με το κίνητρο του φόβου είναι πως παρακινεί
για δράση μόνο για όσο υπάρχει ο συγκεκριμένος φόβος.
Όταν ο φόβος είναι πια παρελθόν η δράση παύει να υφίσταται. Bεν παρέχει
λοιπόν μόνιμη λύση.
Συχνά όμως ο φόβος μετατρέπεται σε κάτι το οποίο με τίποτα δεν μπορεί να
ελεγχθεί. Τότε είναι ικανό να παραλύσει κάθε αντίδραση του ατόμου. Κάθε
άνθρωπος – ανεξαρτήτου ηλικίας, κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης –
κατέχεται από φόβο. Ο φόβος είναι ένα πολύ δυνατό συναίσθημα.
Bημιουργεί μεγάλη εσωτερική ένταση και μπορεί να μας παραλύσει. Τότε
αναπόφευκτα μας οδηγεί σε μη συνετές αποφάσεις και λανθασμένες
οικονομικές επιλογές.
Ο συναισθηματικός φόβος είναι πολλές φορές πιο έντονος και πιο δύσκολος να
ξεπεραστεί από το φυσικό πόνο. Κι’ ενώ κάποιος λογικός φόβος είναι απόλυτα
δικαιολογημένος – ακόμη και απαραίτητος για την επιβίωση μας – σε
υπερβολικό όμως βαθμό μπορεί να φθάσει στη νευρωτική κατάσταση της
φοβίας.
Οι ψυχολόγοι περιγράφουν τη φοβία σαν ένα επίμονο και έντονο φόβο –
συνήθως παράλογο και μη ρεαλιστικό - για συγκεκριμένα πρόσωπα,
αντικείμενα ή καταστάσεις. Συνοδεύεται από την επιτακτική ανάγκη διαφυγής
ή απομάκρυνσης από το ερέθισμα που προκαλεί το φόβο. Εκδηλώνεται με
ταχυπαλμίες, δύσπνοια, κρύο ιδρώτα, ακόμη και λιποθυμικές τάσεις. Συνήθως
προέρχεται από το άγχος που είναι βαθιά ριζωμένο στο υποσυνείδητο μας και
μας κάνει ευάλωτους στη στενοχώρια.
Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΙΜΕ τον Απρίλιο του 2001,
υποστηρίζεται πως ο σημερινός άνθρωπος καταδυναστεύεται από 280
διαφορετικές φοβίες. Οι πιο γνωστές έχουν σχέση με κλειστούς χώρους,
ταξίδια, ατυχήματα, αρρώστιες, θάνατο, φάρμακα ή ζώα. Άλλες αφορούν τη
μοναξιά, το γάμο, τις αλλαγές ζωής, τη λήψη σοβαρών αποφάσεων ή ακόμη
και τις αναμνήσεις.
Ο φόβος του θανάτου είναι η ρίζα κάθε φοβίας. Το άτομο που κατέχεται από
φοβίες είναι συνήθως απαισιόδοξο, κάνει αρνητικές σκέψεις και δυσκολεύεται
να πάρει αποφάσεις. Συνήθως γκρινιάζει με το παραμικρό και δραματοποιεί
κάθε αναποδιά που του συμβαίνει.
Γιατί όμως ο φόβος επηρεάζει τη ζωή μας σε τέτοιο βαθμό; Το πρόβλημα
ξεκινά από τη παιδική μας ηλικία. Το υπερπροστατευτικό περιβάλλον στο
οποίο έχουμε μεγαλώσει μας έμαθε ότι ο κόσμος γύρω μας είναι γεμάτος
κινδύνους. Μεγαλώνοντας αποθαρρυνθήκαμε να κάνουμε μεγάλα βήματα από
φόβο μήπως αποτύχουμε. ς ενήλικες προτιμούμε πολλές φορές τη σιγουριά
από το αβέβαιο και άγνωστο. Έτσι επιλέγουμε τη μοναξιά και τη μιζέρια από
φόβο μήπως νέες γνωριμίες ή διάφορες δημιουργικές δραστηριότητες μας
απογοητεύσουν.
Φοβόμαστε το μέλλον αλλά και τις συνέπειες κάποιων πράξεων ή
παραλείψεων του παρελθόντος. Φοβόμαστε μήπως πεθάνουμε νέοι, αλλά και
τα γηρατειά μας τρομάζουν. Φοβόμαστε μήπως υποφέρουμε από κάποια
μακροχρόνια αρρώστια. Συχνά όμως κάνουμε καταχρήσεις σε βάρος της
υγείας μας (τσιγάρο, ποτό, καθιστική ζωή, κακή διατροφή, υπέρμετρο άγχος
κ.α.)
Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να έχει τον έλεγχο της ζωής του αν είναι θύμα
του φόβου. Από το φόβο πηγάζουν τα περισσότερα αρνητικά συναισθήματα
(ενοχές, αποθάρρυνση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, θυμός, στενοχώρια,
κατάθλιψη).
Αν μάθουμε να ενεργούμε ενάντια στο φόβο, τότε μπορεί ν’ αποδειχθεί
μεγάλη πηγή ενέργειας που θα μας βοηθήσει ν’ αναπτύξουμε τις ικανότητες
μας και να δυναμώσουμε το χαρακτήρα μας. Για να το επιτύχουμε όμως
πρέπει ν’ αναθεωρήσουμε κάποιες λανθασμένες απόψεις και «πιστεύω» μας
και να πάρουμε υπεύθυνα τη ζωή στα χέρια μας.
Το πρώτο βήμα είναι ν’ αναγνωρίσουμε με ψυχραιμία το συγκεκριμένο φόβο
που παραλύει τη ζωή μας. Τότε θα διαπιστώσουμε πως τις περισσότερες
φορές είναι παράλογος ή απλά υπάρχει κατά φαντασία. Σύμφωνα με
στατιστικές, τα περισσότερα πράγματα που φοβόμαστε δεν συμβαίνουν ποτέ.
Το θάρρος είναι η ψυχολογική δύναμη που μπορεί ν’ ακυρώσει το φόβο.
Χρειάζεται θάρρος για να μπορέσουμε να διοχετεύσουμε την εσωτερική μας
ενέργεια σε δημιουργικές δραστηριότητες αλλά και για να πραγματοποιήσουμε
αποφάσεις που είχαν ακινητοποιηθεί από το φόβο μας.
Ο μεγαλύτερος Φόβος , αν μας επιτραπεί αν βάλουμε ποσοστιαίες
μεταβλητές σε μία έννοια, θα λέγαμε ότι δεν είναι άλλος από αυτόν του
Θανάτου. Με μία δεύτερη ματιά παρόλα αυτά, αναλύοντας τον Θάνατο
καταλήγουμε ότι ο Θάνατος είναι η προσωποποίηση του Αγνώστου! Έτσι
ερχόμαστε αντιμέτωποι με το αναπάντεχο και το μη αντιληπτό. Στην
πραγματικότητα εκεί καταλήγουν συνήθως όλοι οι φόβοι μας. Στον φόβο μας
για το Άγνωστο. Φοβόμαστε το Άγνωστο για τον λόγο ότι δεν ξέρουμε τι μας
περιμένει και για τον λόγο ότι οι άνθρωποι είναι από την φύση τους
συντηρητικοί μα και για τον λόγο ότι ο φόβος έχει εντρυφήσει μέσα μας,
φοβόμαστε τα χειρότερα! Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται το σκοτάδι
καθώς με την έλλειψη του φωτός χάνουν και την υποτιθέμενη εποπτεία τους
πάνω στον κόσμο. Το σκοτάδι, όπως και η ησυχία κατά κάποιον τρόπο, κρύβει
μέσα του το Άγνωστο.
Στην σημερινή κοινωνία, που η επιστήμη έχει καταστεί μία μεταμοντέρνα
αυτοκράτειρα, ο άνθρωπος βρίσκει σε αυτήν την εξήγηση του κόσμου. Όλες
οι επιστήμες έχουν σαν πρωταρχικούς σκοπούς, τους εξής δύο:Την
καλυτέρευση την ανθρώπινης ζωής και την φωταγώγηση του Αγνώστου.
Οι άνθρωποι προσπαθούν να εξορίσουν το Άγνωστο από την ζωή τους.
Προτιμούν να ζουν σε ένα γνωστό κόσμο, όπου τα πάντα είναι εξηγήσιμα. Το
Άγνωστο και το ανεξήγητο, φοβίζουν τον άνθρωπο.Για αυτό και ο άνθρωπος
δέχεται πολλές φορές αψήφιστα τις όποιες εξηγήσεις που του προτείνουν.
Προσπαθώντας να ζήσει σε ένα γνωστό κόσμο, υποσυνείδητα αλλά και πολλές
φορές και συνειδητά, επιλέγει να ζει στην ψευδαίσθηση της εξήγησης του.
Ο φόβος ναι μεν είναι κάτι απαραίτητο μια και μπορεί να μας παρακινήσει για
δράση έστω κι αν έχει βραχυπροθεσμα αποτελέσματα αλλά μπορεί επίσης να
μας παραλύσει και να μας κάνει να απέχουμε από κάθε είδους δράση. Για το
λόγο αυτό πρέπει να σταματήσουμε να τον αφήνουμε τόσο ελεύθερο. Πρέπει
να έχουμε την ζωή στα χέρια μας και να αποδεσμευτούμε από τις επιταγές
των ενστίκτων μας. Ο πιο καλός τρόπος για να το καταφέρουμε αυτό, είναι να
τον εξηγήσουμε και μετά να τον καταπολεμήσουμε καταφέρνοντας με αυτό
τον τρόπο να γίνουμε πιο συνειδητοί. Και ο καλύτερος τρόπος καταπολέμησης
είναι η αντιμετώπιση του.
ΜΕΛΗ ΟΜΑ?ΑΣ
Γιάννης Βεμόγιαννης
Γιάννης Αθενάκης
Μάνος Βιτσαράς
Γιώργος Γιαννόπουλος
6. ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣAΠΙΚΟ ΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ
ΦΟΒΟ
ΘΕΜΑ : Η μετάδοση του ατομικού μας φόβου στους υπόλοιπους.
ΣΤΟΧΟΣ: Η κατανόηση του τρόπου μετάδοσης του φόβου και η προτροπή
για την καλύτερη- ευκολότερη (συλλογική) αντιμετώπισή του.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Σήμερα, με όλα αυτά που μας συμβαίνουν και με όλες αυτές τις δυσκολίες που
βιώνουμε καθημερινά έχουμε φτάσει στο σημείο να φοβόμαστε τα πάντα και
τους πάντες, να μην είμαστε σίγουροι για τίποτα και για κανέναν · αλλά πολύ
περισσότερο έχουμε φτάσει στο σημείο να φοβόμαστε ακόμα και να
εκφραστούμε ελεύθερα. Και αυτό γιατί βαθειά μέσα μας φοβόμαστε τις
πιθανές συνέπειες που θα υποστούμε εάν εκφραστούμε ελεύθερα.
Σήμερα, καθώς είμαστε πεπεισμένοι ότι μας λείπουν οι ηθικές ή πολιτικές
αρχές που θα μπορούσαν να μας κρατήσουν ενωμένους, απολαμβάνουμε
δυστυχώς την εμπειρία του φόβου, πιστεύοντας ότι μόνο έτσι θα
μετατραπούμε από απομονωμένοι πολίτες σ' έναν ενωμένο λαό. Κι όμως, ο
αμερικανός καθηγητής Κόρεϊ Ρόμπιν με το βιβλίο του «Φόβος: Η ιστορία μιας
πολιτικής ιδέας» ισχυρίζεται ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλαδή ο φόβος, όντας
ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τους πολιτικούς, αποτελεί το δηλητήριο που
παραλύει τη δράση και την αντίσταση στην επέλαση οποιασδήποτε εξουσίας.
ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΟΒΟΣ
Ατομικά, υπάρχουν διάφορα πράγματα για τα οποία φοβόμαστε. Σήμερα τη
σκυτάλη στη ατομική φοβική μας ατζέντα παραλαμβάνει ο οικονομικός
φόβος. Οι ειδικοί ισχυρίζονται πως όσο λιγότερο φόβο έχει κανείς, τόσο
περισσότερο υγεία και ψυχική αρμονία θα βιώνει στη ζωή του. Όμως όπως
τελικά έχει αποδειχτεί με τα σημερινά δεδομένα, ο φόβος – και πιο πολύ ο
«οικονομικός»- αναμφίβολα θα αποτελεί ένα καθημερινό κομμάτι της ζωής
μας. Ο φόβος δημιουργείται συνήθως μέσα από την προσπάθεια του καθενός
να ελέγξει το μέλλον να οδηγήσει τα πράγματα σε τέτοιο σημείο ώστε να
σταματήσει να «κινδυνεύει» πια από τις καινούργιες αλλαγές.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΦΟΒΟΣ
Ο πολιτικός φόβος τώρα, κάνει την εμφάνισή του κάπως συλλογικά. Υπάρχει
σε όλους και μας αφορά όλους. Σύμφωνα με τη Seila Benhabib «πολιτικός
φόβος» είναι η ανησυχία που νιώθουν οι άνθρωποι για κάποιο κακό που
πιθανότατα απειλεί τη συλλογική τους ευδαιμονία. Εκείνο όμως που καθιστά
τα δύο αυτά είδη φόβου πολιτικά και όχι προσωπικά είναι ότι εκπορεύονται
από την κοινωνία ή έχουν συνέπειες στην κοινωνία. Άρα ο πολιτικός φόβος
είναι ακόμη πιο «ύπουλος» καθώς μπορεί να υπαγορεύσει τις κρατικές
πολιτικές, να φέρει νέες ομάδες στην εξουσία και να κρατήσει άλλες.
Ο ΦΟΒΟΣ AΣ ΕΚΦΡΑΣΗ
Ο ατομικός φόβος μεταδίδεται στους άλλους. Η μετάδοση αυτή γίνεται με τη
βοήθεια της έκφρασης. Η έκφραση του φόβου στο ανθρώπινο πρόσωπο
περιλαμβάνει, τη διεύρυνση των ματιών, τα φρύδια συγκεντρώνονται, και τα
χείλη τεντώνονται οριζόντια. Ο φοβισμένος άνθρωπος σε πρώτη αντίδραση
στέκεται σαν άγαλμα ακίνητος. Έτσι και στην περίπτωση του «πολιτικού
φόβου» αρχικά στεκόμαστε «παγοκολόνες», νομίζουμε ότι δεν έχουμε
καταλάβει καλά αυτό που είδαμε ή διαβάσαμε. Η αντίδραση έρχεται μετά.
Η ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟ?ΟΧΗ
Όλοι μας νευριάζουμε και αγανακτούμε όταν αντιλαμβανόμαστε ότι μας
καταπατούν, όμως όλος αυτός ο φόβος, όλο αυτό το σκηνικό που έχει
δημιουργηθεί έχει σαν αποτέλεσμα, την αποδοχή των αποφάσεων που οι
άλλοι καθημερινά πλέον λαμβάνουν για μας επειδή ακριβώς φοβόμαστε τις
συνέπειες που θα έχει η άρνησή μας στους ίδιους μας τους εαυτούς και στους
γύρω μας. Αυτό είναι το λάθος μας λοιπόν, ότι αντιδρούμε ατομικά, ότι δεν
κάνουμε κάτι όλοι μαζί ενωμένοι, σαν μια ομάδα για να αλλάξουμε αυτό που
δεν μας αρέσει.
«Φύσειι μέν εστίίν άνθρωπος ζώον πολιιτιικόν.
μτφρ:Ο άνθρωπος είίναιι από τη φύση του πολιιτιικό ον.
Αριιστοτέλης
Μόνο με μία συλλογική αντίδραση, και εν μέρει με ένα συλλογικό φόβο θα
καταφέρουμε να πετύχουμε κάτι. Και αυτό γιατί η συλλογική προσπάθεια
ήταν πάντοτε η μοναδική δύναμη η οποία κατάφερε πραγματικά και άλλαξε
τον κόσμο. Η δύναμη που έχει μια συλλογική προσπάθεια, μία συλλογική
αντίδραση , απελευθερώνει απεριόριστες δυνάμεις. Η συλλογικότητα λοιπόν
είναι το κλειδί ,η συλλογικότητα η οποία δημιουργεί τη δύναμη του
ενθουσιασμού και του οράματος, η οποία μπορεί να γίνει εξαιρετικά ζωογόνα
και τροφοδοτική, η οποία μπορεί να αποκτήσει κύρος και ακόμη
σημαντικότερο δύναμη παρέμβασης. Όλοι μας πρέπει να αντιληφθούμε πως ο
φόβος γίνεται καθοριστικός παράγοντας στη δημόσια ζωή, όταν δεν υπάρχει
τίποτα άλλο να μας παρακινήσει σε δράση. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι μας
φοβίζουν για να μας εξουσιάζουν, γιατί αυτός είναι η μόνη τους λύση. Γι’ αυτό
και η πολιτική του φόβου είναι τόσο ισχυρή σε μετεπαναστατικές ή
αντεπαναστατικές εποχές όπως είναι η δική μας. Το μόνο που μπορούμε να
κάνουμε είναι απλώς να αρνηθούμε. Ο πολιτικός φόβος είναι αποτελεσματικός
μόνον όταν εμείς σαν πολίτες, τον αποδεχόμαστε και τον αναπαράγουμε. Αν
κάνουμε εμείς πρώτοι ένα βήμα μπροστά και αρνηθούμε το φόβο, τότε
αυτόματα τους νικάμε. Αυτόματα τους υπενθυμίζουμε ότι ο φόβος δεν ανήκει
σε κανέναν , γι’ αυτό εύκολα μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση. Ας
διαχειριστούμε λοιπόν το φόβο προς όφελος μας και δεν θα βγούμε χαμένοι,
ας τον χρησιμοποιήσουμε ως ένα μηχανισμό προστασίας, ας τον ελέγξουμε
για να πάψουν πια να τον χρησιμοποιούν εναντίον μας ως ένα εργαλείο
χειρισμού συνειδήσεων. Bεν αξίζει λοιπόν τον κόπο να κάνουμε αυτό το βήμα
εάν είναι να κερδίσουμε τόσα πολλά;
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΜΑ?ΑΣ: «Κόκκινη Αγανάκτηση»
ΜΕΛΗ ΟΜΑ?ΑΣ: Βασιλάκης Παντελής
Απλαδάς Κωνσταντίνος
Αναστασίου Χρήστος
Bιλβόη Ραφαέλα
Βοσκάκη Ραφαηλία
