"ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ " DESCARTES
Απόσπασμα -από την εξαιρετική μετάφραση
του Χριστόφορου Χρηστίδη ,εκδόσεις Παπαζήση-
ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ του DESCARTES για την Φιλοσοφία
και τις άλλες επιστήμες .
12- Δεν θα πω τίποτα για την φιλοσοφία , εκτός μόνο πως, βλέποντας ότι την καλλιέργησαν τα εξοχότερα πνεύματα που έζησαν από πολλούς αιώνες, και πως δεν υπάρχει ωστόσο ακόμα σ' αυτή τίποτα που να είναι ασυζήτητο και που να μην είναι επομένως αμφίβολο, δεν είχα αρκετή οίηση ώστε να ελπίζω πως θα συναντούσα εγώ τίποτα καλύτερο από τους άλλους. Κι αναμετρώντας πόσες διαφορετικές γνώμες μπορούν να υπάρξουν πάνω στο ίδιο θέμα , που να υποστηρίζουν άνθρωποι σοφοί , ενώ είναι αδύνατο να υπάρξει ποτέ παραπάνω από μια μονάχα που να είναι σωστή , θεωρούσα σχεδόν ψεύτικο το κάθετί που έμοιαζε μονάχα αληθινό.
13-Κατόπι , για τις άλλες επιστήμες , μια και δανείζονται τις αρχές τους από τη φιλισοφία , έκρινα πως δεν είταν δυνατόν να έχει κανένας κτίσει τίποτα το γερό πάνω σε θεμέλια τόσο λίγο σταθερά. Κι ούτε τιμή , ούτε το κέρδος που υπόσχονται δεν είταν αρκετά για να με παρακινήσουν να τις μάθω. Γιατί , δεν ένοιωθα , δόξα τω Θεώ , πως βρισκόμουν σε οικονομική κατάσταση τέτοια που να είμαι αναγκασμένος να κάνω την επιστήμη επάγγελμά μου για να επιβαρύνω λιγότερο την περιουσία μου. Και μολονότι δεν προσποιόμουν ότι καταφρονώ την δόξα , όπως οι κυνικοί , λογάριαζα ωστόσο πολύ λίγο κείνη που δεν είχα την ελπίδα ν' αποκτήσω αλλιώς παρά με πλαστούς τίτλους. Και τέλος , όσο για τις κακές επιστήμες , πίστευα πως ήξερα ήδη αρκετά το τί άξιζαν , ώστε να μην τρέχω τον κίνδυνο να γελαστώ ούτε από τις υποσχέσεις ενός αλχημιστή , ούτε από τις προβλέψεις ενός αστρολόγου , ούτε από τις κατεργαριές ενός μάγου , ούτε από τα τεχνάσματα ή τις καυχησιές κανενός απ' αυτούς που επαγγέλονται πως ξέρουν περισσότερα απ' όσα ξέρουν.
14-Για τούτο , μόλις η ηλικία μου μου επέτρεψε να χειραφετηθώ από τους παιδαγωγούς μου , παράτησα ολότελα τη σπουδή των γραμμάτων. Και παίρνοντας την απόφαση να μην αναζητήσω πια άλλη επιστήμη εκτός από κείνη που θα μπορούσε να βρεθεί μέσα μου , ή και μέσα στο μεγάλο βιβλίο του κόσμου, χρησιμοποίησα τα υπόλοιπα νιάτα μου στο να ταξιδεύω , στο να βλέπω αυλές και στρατούς , να συναναστρέφομαι ανθρώπους διαφόρων ιδιοσυγκρασιών και καταστάσεων , ν' αποκτώ διάφορες εμπειρίες , να δοκιμάζω τον εαυτό μου στις διάφορες συναντήσεις που η τύχη έφερνε εμπρός μου, και παντού να κάνω τέτοιους στοχασμούς πάνω στα πράματα που μου παρουσιάζονταν , ώστε να μπορώ κάτι να ωφεληθώ από αυτά. Γιατί μου φανόταν πως θα μπορούσα να συναντήσω πολύ περισσότερη αλήθεια στους συλλογισμούς που ο καθένας κάνει σχετικά με τις υποθέσεις που έχουν σημασία γι' αυτόν , και που τα γεγονότα θα τον τιμωρήσουν αμέσως κατόπι αν έκρινε άσχημα , παρά στους συλλογισμούς που κάνει ένας άνθρωπος των γραμμάτων μέσα στο σπουδαστήριό του πάνω σε θεωρητικές σκέψεις , που δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα και
που δεν έχουν γι' αυτόν άλλη συνέπεια εκτός ίσως πως , όσο πιο απομακρυσμένες από το κοινό νου θα είναι , τόσο περισσότερη ματαιοδοξία θ' αποκομίσει γι' αυτές , επειδή θα έχει αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει πολύ περισσότερο πνεύμα και τέχνη , προσπαθώντας να τις κάνει αληθοφανείς. Κι είχα πάντα υπέρτατο πόθο να μάθω να ξεχωρίζω την αλήθεια από το ψέμα , για να βλέπω καθαρά μέσα στις πράξεις μου και να πορεύομαι με σιγουριά σε τούτη την ζωή.
Όλα αυτά τα καταπληκτικά γράφτηκαν το 1637.
12- Δεν θα πω τίποτα για την φιλοσοφία , εκτός μόνο πως, βλέποντας ότι την καλλιέργησαν τα εξοχότερα πνεύματα που έζησαν από πολλούς αιώνες, και πως δεν υπάρχει ωστόσο ακόμα σ' αυτή τίποτα που να είναι ασυζήτητο και που να μην είναι επομένως αμφίβολο, δεν είχα αρκετή οίηση ώστε να ελπίζω πως θα συναντούσα εγώ τίποτα καλύτερο από τους άλλους. Κι αναμετρώντας πόσες διαφορετικές γνώμες μπορούν να υπάρξουν πάνω στο ίδιο θέμα , που να υποστηρίζουν άνθρωποι σοφοί , ενώ είναι αδύνατο να υπάρξει ποτέ παραπάνω από μια μονάχα που να είναι σωστή , θεωρούσα σχεδόν ψεύτικο το κάθετί που έμοιαζε μονάχα αληθινό.
13-Κατόπι , για τις άλλες επιστήμες , μια και δανείζονται τις αρχές τους από τη φιλισοφία , έκρινα πως δεν είταν δυνατόν να έχει κανένας κτίσει τίποτα το γερό πάνω σε θεμέλια τόσο λίγο σταθερά. Κι ούτε τιμή , ούτε το κέρδος που υπόσχονται δεν είταν αρκετά για να με παρακινήσουν να τις μάθω. Γιατί , δεν ένοιωθα , δόξα τω Θεώ , πως βρισκόμουν σε οικονομική κατάσταση τέτοια που να είμαι αναγκασμένος να κάνω την επιστήμη επάγγελμά μου για να επιβαρύνω λιγότερο την περιουσία μου. Και μολονότι δεν προσποιόμουν ότι καταφρονώ την δόξα , όπως οι κυνικοί , λογάριαζα ωστόσο πολύ λίγο κείνη που δεν είχα την ελπίδα ν' αποκτήσω αλλιώς παρά με πλαστούς τίτλους. Και τέλος , όσο για τις κακές επιστήμες , πίστευα πως ήξερα ήδη αρκετά το τί άξιζαν , ώστε να μην τρέχω τον κίνδυνο να γελαστώ ούτε από τις υποσχέσεις ενός αλχημιστή , ούτε από τις προβλέψεις ενός αστρολόγου , ούτε από τις κατεργαριές ενός μάγου , ούτε από τα τεχνάσματα ή τις καυχησιές κανενός απ' αυτούς που επαγγέλονται πως ξέρουν περισσότερα απ' όσα ξέρουν.
14-Για τούτο , μόλις η ηλικία μου μου επέτρεψε να χειραφετηθώ από τους παιδαγωγούς μου , παράτησα ολότελα τη σπουδή των γραμμάτων. Και παίρνοντας την απόφαση να μην αναζητήσω πια άλλη επιστήμη εκτός από κείνη που θα μπορούσε να βρεθεί μέσα μου , ή και μέσα στο μεγάλο βιβλίο του κόσμου, χρησιμοποίησα τα υπόλοιπα νιάτα μου στο να ταξιδεύω , στο να βλέπω αυλές και στρατούς , να συναναστρέφομαι ανθρώπους διαφόρων ιδιοσυγκρασιών και καταστάσεων , ν' αποκτώ διάφορες εμπειρίες , να δοκιμάζω τον εαυτό μου στις διάφορες συναντήσεις που η τύχη έφερνε εμπρός μου, και παντού να κάνω τέτοιους στοχασμούς πάνω στα πράματα που μου παρουσιάζονταν , ώστε να μπορώ κάτι να ωφεληθώ από αυτά. Γιατί μου φανόταν πως θα μπορούσα να συναντήσω πολύ περισσότερη αλήθεια στους συλλογισμούς που ο καθένας κάνει σχετικά με τις υποθέσεις που έχουν σημασία γι' αυτόν , και που τα γεγονότα θα τον τιμωρήσουν αμέσως κατόπι αν έκρινε άσχημα , παρά στους συλλογισμούς που κάνει ένας άνθρωπος των γραμμάτων μέσα στο σπουδαστήριό του πάνω σε θεωρητικές σκέψεις , που δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα και
που δεν έχουν γι' αυτόν άλλη συνέπεια εκτός ίσως πως , όσο πιο απομακρυσμένες από το κοινό νου θα είναι , τόσο περισσότερη ματαιοδοξία θ' αποκομίσει γι' αυτές , επειδή θα έχει αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει πολύ περισσότερο πνεύμα και τέχνη , προσπαθώντας να τις κάνει αληθοφανείς. Κι είχα πάντα υπέρτατο πόθο να μάθω να ξεχωρίζω την αλήθεια από το ψέμα , για να βλέπω καθαρά μέσα στις πράξεις μου και να πορεύομαι με σιγουριά σε τούτη την ζωή.
Όλα αυτά τα καταπληκτικά γράφτηκαν το 1637.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου